CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, november 2009

 

 

Mortelmans: Homerische symfonie – Morgenstemming – Mythe der lente.

Koninklijke Vlaamse Filharmonie o.l.v. Martyn Brabbins.

Hyperion CDA67766 • 67' •

 

 

 


In het muzikale landschap van Vlaanderen stond de tweede helft van de negentiende eeuw onder de dominante invloed van de componist en administrateur Peter Benoit (1834-1901). Hij geldt als de grootste componist die België in die eeuw heeft voortgebracht. Benoit vestigde zich na successen in Parijs en Brussel in 1867 in Antwerpen waar hij benoemd was tot directeur van de plaatselijke muziekschool, die hij uitbouwde tot het Koninklijk Vlaams Conservatorium. Vanaf dat moment richtte hij al zijn energie op het bevorderen van de Vlaamstalige muziekcultuur, ergo, vocale muziek in al zijn geledingen. Een van de belangrijkste resultaten was de oprichting van de Vlaamse Opera. In dat denken was er voor symfonische muziek geen plaats.

Voor de generatie componisten na Benoit leverde dat een forse beperking op. De belangrijkste vertegenwoordigers van die generatie waren August de Boeck (1865-1937), Paul Gilson (1865-1942) en Lodewijk Mortelmans (1868-1952). Alle drie hadden ze symfonische ambities in een muzikaal klimaat dat zich nauwelijks bekommerde om orkestmuziek. De Boeck componeerde zijn enige Symfonie in 1896 (ze werd pas in 1921 uitgevoerd). Paul Gilson schreef vier symfonische impressies die samen een verkapte symfonie vormen, ‘De Zee’, in 1892. De Homerische Symfonie van Lodewijk Mortelmans ten slotte, ontstond in 1898.

 
  Lodewijk Mortelmans (tekening van J. Bauwens 2009)
   
   

Lodewijk Mortelmans studeerde aan de Antwerpse muziekschool bij Peter Benoit. In 1893 won hij de Belgische Prix de Rome met zijn cantate ‘Lady Macbeth’, uiteraard op een Nederlandse tekst. Vanaf 1902 doceerde hij contrapunt aan het Antwerps Conservatorium, en was directeur van die instelling van 1924 tot 1933. In 1914 stichtte hij de Maatschappij der Nieuwe Concerten, waarmee hij internationale grootheden als Richard Strauss en Gustav Mahler naar Antwerpen wist te halen. Als compositieleraar was hij zeer geliefd, zijn bekendste leerling is organist en componist Flor Peeters.

Twee orkestwerken op deze cd zijn ontstaan in de periode 1894-98, de enige tijd in zijn leven die Mortelmans intensief besteedde aan het schrijven van orkestmuziek. Te oordelen naar het resultaat was hij een natuurtalent als orkestrator. Duidelijk is ook dat bezoeken aan Bayreuth hun vruchten hebben afgeworpen. In de Homerische Symfonie wordt de Griekse mythologie als kapstok gebruikt, maar het werk als zodanig is eerder beethoveniaans dan Wagneriaans. Het openingsdeel van Beethovens Zevende en de Marcia funebre uit de Eroica hebben hier hun sporen nagelaten. Morgenstemming uit 1922 is een nakomertje waarin wel echo’s van de meester uit Bayreuth naklinken.

Lodewijk Mortelmans boekte zijn grootste successen als componist van liederen, in het bijzonder op teksten van Guido Gezelle. De laatste twintig jaar van zijn leven wijdde hij zich uitsluitend aan het componeren, maar orkestwerken kwamen nog nauwelijks uit zijn pen. Het Vlaamse erfgoed, doorgegeven door Peter Benoit, bepaalde zijn muzikale wereld.

Dit is de eerste cd van het ‘Royal Flemish Philharmonic’ op het label Hyperion. Dirigent Martyn Brabbins en het orkest – in België heten ze deFilharmonie – zijn echter geen onbekenden voor elkaar. Ze maakten in de buitengewoon interessante serie ‘Flemish Connection’ op het label Et’cetera al eerder een prachtige cd die geheel aan het orkestrale oeuvre van Paul Gilson is gewijd. Ook aan deze schijf is hard gewerkt, en het resultaat klinkt als een klok.

Van groot belang is de laatste zin in het boekje: De Nederlandse toelichting van deze cd kan u downloaden op www.defilharmonie.be/inlegboekjes. Die zeer uitgebreide tekst van de hand vanTom Janssens is, ondanks het wat jolige taalgebruik, een extra prikkel om deze interessante uitgave onverwijld aan te schaffen.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links