CD-recensie

© Siebe Riedstra, oktober 2023

Op 13 mei 1833 dirigeerde Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) de première van zijn Italiaanse symfonie in Londen. Hij had het werk precies een maand eerder voltooid in Hamburg. Ondanks het daverende succes ondernam hij ingrijpende correcties aan de laatste drie delen. Hij stopte daarmee in juli 1834 en zag af van verdere correcties. Door zijn vroege dood kwam het nooit tot een publicatie van de gereviseerde versie, en pas laat in de twintigste eeuw verscheen ze in druk. Wonderlijk hoe we als muziekminnaars op de hoogte gehouden worden van iedere kleinigheid die Bruckner aan zijn scheppingen veranderde, terwijl er van de zeer ingrijpende correcties die Mendelssohn in dit meesterwerk aanbracht nauwelijks nota is genomen – bijna geen opnamen, en radiostilte in de concertzaal. Als ik goed gekeken heb is dirigent Alexis Kossenko de eerste die na John Eliot Gardiner een opname presenteert van de versie uit 1834, en net als Gardiner op oude instrumenten.

Er heerst nogal wat verwarring over de nummering van de symfonieën van Mendelssohn. De vijfde symfonie, de Reformatie-Symfonie van de twintigjarige componist, is chronologisch de tweede en werd geschreven in 1829. Recentelijk publiceerden zowel muziekuitgeverij Bärenreiter als Breitkopf een zogeheten Urtext, die uiteraard afwijkt van de tot op heden gangbare uitgaven. Maar ook tussen deze beide bestaat een belangrijk verschil: Christopher Hogwood herstelt in zijn redactie voor Bärenreiter een recitatief dat de inleiding vormt tot het laatste deel. Een kort fragment van twee minuten waarin de fluit een hoofdrol speelt, maar wel een essentiële schakel tussen het verdroomde andante en de archaïsche koraalfantasie van het laatste deel. Op de recente integrale opname van Mendelssohns symfonieën door Yannick Nézet-Séguin voor het label DG (hier besproken) was dat voor het eerst te horen. Op de onderhavige cd kreeg dit recitatief een eigen track (nr. 8) toebedeeld. De Breitkopf- editie, te horen op de opname die Pablo Heras-Casado realiseerde voor Harmonia Mundi met het Freiburger Barockorchester, handhaafde de coupure.

Alexis Kossenko (1977) kennen we in Nederland niet alleen als dirigent maar ook van zijn optredens als traversospeler en blokfluitist met de Holland Baroque Society en op het Festival Oude Muziek Utrecht. Kossenko en het door hemzelf opgerichte orkest presenteren hiermee een musicologische vondst van de eerste orde, schitterend gespeeld en fraai opgenomen. Het wordt tijd om Mendelssohn eens serieus te nemen.

index