CD-recensie
© Siebe Riedstra, september 2017
Martin: Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke Okka von der Damerau (alt), Philharmonia Zürich o.l.v. Fabio Luisi |  |
In 2015 voegden het Opernhaus Zürich en het daarbij behorende orkest zich tot de groeiende schare ondernemers met een eigen cd-label. Philharmonia Records is in de eerste plaats ontstaan uit de behoefte om het orkest 'meer smoel' te geven. Dat gebeurt helaas op nogal fantasieloze wijze, met uitgaven van de Symphonie fantastique, Sheherazade en orkestrale hoogstandjes van Wagner. Uiteraard zijn er ook dvd-registraties van operavoorstellingen - Rigoletto, Wozzeck, Capuleti e Montecchi. chef-dirigent Fabio Luisi is vanzelfsprekend prominent aanwezig, en zorgt met deze cd gelukkig voor de broodnodige afwisseling. Op 18 december van het vorige jaar dirigeerde hij de Duitse alt Okka von der Damerau in een van de meest markante werken van de Zwitser Frank Martin: Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke uit 1945. Martin werd tot de vertoning van deze tekst aangezet door zijn echtgenote, de Nederlandse fluitiste Maria Boeke, die hem over zijn schroom om een Duitse tekst te componeren wist heen te helpen. In de zwartste jaren van de Tweede Wereldoorlog moet deze tekst vol oorlogsgruwelen als een mokerslag zijn binnengekomen.
De wereldpremière op 14 mei 1945 in Basel zong de alt Elsa Cavelti met het Basler Kammerorchester onder de leiding van Martins grote vriend Paul Sacher. De discografische geschiedenis van het werk weerspiegelt de publieke appreciatie die Frank Martin in de loop der jaren heeft ondergaan. Na een aarzelend begin zijn in de afgelopen drie decennia een handvol waardevolle opnamen van dit meesterwerk verschenen. Daarbij spelen twee Nederlandse zangeressen een belangrijke rol: Jard van Nes en Christianne Stotijn. Van Nes werkte voor het label Philips samen met Reinbert de Leeuw en Nieuw Sinfonietta, Stotijn trok naar Zwitserland waar Jacques van Steen chef was bij het Musikkollegium Winterthur. Helaas is de opname van Van Nes niet meer verkrijgbaar - maar gelukkig wel op YouTube te beluisteren. Er is ook nog concurrentie van het label Orfeo, met Marjana Lipovsek in de hoofdrol. Op een opname uit 1988, gedirigeerd door Lothar Zagrosek en enigszins routineus opgenomen door de Oostenrijkse radio, laat Lipovsek eenvoudigweg horen hoe het moet. Woord voor woord verstaanbaar, iedere dramatische situatie vertaald naar een passend timbre waarin ruimte is voor eindeloos veel schakering.
In dit gezelschap heeft Okka von der Damerau strikt genomen niets te zoeken, maar de tijd staat niet stil. Ze is uitstekend te verstaan, op de prestaties van dirigent en orkest is niets aan te merken en de opname is ruim, maar droog - een operahuis is geen concertzaal. Helaas gaat de verstaanbaarheid gepaard met een voordracht waarin vrijwel niets anders gebeurt dan verantwoorde vocalistiek. Onberispelijk en saai.