CD-recensie
© Siebe Riedstra, april 2012
 |
Honegger: La danse des morts
Martin: Requiem
Christoph Bantzer (spreekrol), Katharina Müller (sopraan), Kaja Plessing (alt), Michael Connaire (tenor), Stefan Adam (bas), Kantorei St. Nikolai Hamburg & Hamburger Camerata o.l.v. Matthias Hoffmann-Borggrefe
Troubadisc TRO-CD 01441 • 74' •
Twee van oorsprong Zwitserse componisten, ongeveer even oud, en beide bekend geworden door monumentale werken voor koor en orkest: Arthur Honegger (1892-1955) en Frank Martin (1890-1974). Maar hoe Zwitsers waren hun carrières? Honegger studeerde in Parijs en bleef er de rest van zijn leven wonen. Martin verhuisde op zijn vijftigste naar Nederland, waar hij de inspiratie vond voor zijn belangrijkste scheppingen.
De Kantorei St. Nikolai in Hamburg is een van de vele ondernemende koren die opereren op het raakvlak van enthousiaste amateurs en ambitieuze beginnende professionals. Zoiets als de Laurenskantorij in Rotterdam. Ze kwamen op het lumineuze idee om werken van deze twintigste-eeuwse meesters te combineren. Het oratorium La danse des morts van Honegger en het Requiem van Martin bleken een mooie combinatie. Ideaal voor een concert en niet te lang voor een cd. De live-registratie wordt hier door het label Troubadisc gepresenteerd.
Honegger schreef zijn Dodendans in de donkere jaren net voor de tweede wereldoorlog, op een gedicht van Paul Claudel, de woordkunstenaar die een hele generatie Franse componisten van teksten voorzag. Honegger had met Le Roi David en Jeanne d’Arc au Bûcher allang bewezen in het genre oratorium een grootmeester te zijn, en eerlijk gezegd drijft hij in dit werk een beetje op de routine waarop we hem ook in zijn ondanks alles meeslepende Cantate de Noël kunnen betrappen.
Frank Martin is een heel ander verhaal. Vroege successen waren hem niet beschoren – de uiterst succesvolle Mis haalde tientallen registraties op cd pas toen de componist gestorven was. Aan zijn grote oratorium Golgotha werkte hij twee jaar zonder een opdrachtgever, en een Requiem durfde hij pas te schrijven op een leeftijd waarop je zelf de dood in de ogen moet leren kijken. Pas na zijn tachtigste schreef hij deze dodenzang, die een waardige opvolger genoemd mag worden van die van Gabriel Fauré en Maurice Duruflé. Werken waarin de rust van het hiernamaals klank wordt, en geen enkele poging tot theatraal vertoon een kans krijgt – geen massaal geblazen Tuba mirum uit de vier hoeken van de zaal.
Beide werken staan niet hoog op de discografische presentielijst. Martin dirigeerde de wereldpremière van zijn Requiem in 1973 in Lausanne, en die opname domineert sindsdien de catalogus. Ze heeft het keurmerk van de meester, maar of die de klanken innerlijk ook zo heeft gehoord mag men zich gerust afvragen. Met name de prestaties van de solisten laten nog al te wensen over, en een nieuwe opname vestigt dus nieuwe hoop. Helaas wordt die door de Hamburgers niet bewaarheid, want ondanks een redelijk koor, een goed ensemble en een prima organist (een uiterst belangrijke component), oogst deze uitvoering geen accolades wanneer het om de solisten gaat.
De Dodendans van Honegger is al net zo’n witte raaf in de platenwinkel, en die vaart in deze uitgave wat beter. Dat komt omdat de naduk hier ligt op de prestaties van koor en orkest, en ook op de bij Honegger onvermijdelijke verteller. Christoph Bantzer is als acteur verbonden aan het Thalia Theater in Hamburg (eigendom van Joop van den Ende), en brengt zijn Franse tekst met verve over het voetlicht. Mijn Hollandse oren hebben geen Duitse accenten waargenomen.
Ondanks de aanmerkingen is dit een uitgave die zich door zijn uniciteit kan bewijzen. Wie kennis wil nemen van deze zelden gespeelde partituren heeft weinig keus. Maar het moet gezegd: het wordt hoog tijd voor een opname van het Requiem van Martin die voldoet aan de eisen die de componist er zelf aan heeft gesteld.
Met meer dan dertig waargenomen registraties van de Mis lijkt dat geen luxe. Iets voor het Groot Omroepkoor nu het nog kan?
Overigens: Groot nieuws voor bewonderaars van deze componist. Het KCO heeft voor het jaar 2013 besloten het jaarlijkse Matthaeus-Passion ritueel te vervangen door een uitvoering van Martins Golgotha.