CD-recensie
© Siebe Riedstra, juni 2014
Liszt - Orgelwerken en -transcriptiesLiszt: Variaties op Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen uit Cantate nr. 12 van J.S.Bach - Adagio uit de Vierde Sonate voor viool en cembalo BWV 1017 (J.S.Bach) - Evocation de la Chapelle Sixtine - Prélude op. 28/4 & 9 (Chopin) - Funérailles - Inleiding, Fuga en Magnificat uit de Dante Symfonie Jetty Podt (orgel Stevenskerk Nijmegen) United Classics T2CD2013022 • 71' • Opname: september 2013 |  |
Jetty Podt is sinds 1988 als organist verbonden aan de Stevenskerk te Nijmegen; in 2002 volgde ze Jan Welmers op als titularis. Vorig jaar werd ze voor haar onvermoeibare activiteiten om het schitterende instrument van de bouwer König onder de aandacht te brengen beloond met de titel Stadsorganist van Nijmegen. Met deze uitgave viert ze die benoeming, en verrast tegelijkertijd met haar repertoirekeuze. Niet Bach of Mendelssohn, maar Liszt is de componist waarmee ze haar orgel hier voorstelt. Wanneer organisten vergroeien met hun instrument verschuiven de geldende wetten aangaande uitvoeringspraktijk richting prullenbak. Luister maar naar de manier waarop Jos van der Kooij Reger op het Müller orgel in de Haarlemse Bavo laat schitteren - zonder zwelwerk of programmeerbare setzerinstallatie. Podt levert hier een vergelijkbare prestatie, met de nadrukkelijke hulp van haar registranten.
Het orgel van de Stevenskerk werd door de Keulse bouwer C.L.König in 1776 opgeleverd. Liszt werd geboren in 1811, en dus mogen we veronderstellen dat zijn orgelwerken op dit instrument weinig te zoeken hebben. Niet dus. Geheel tegen de verdrukking in laat Jetty Podt horen dat de totale beheersing van een instrument kan leiden tot nooitvermoede resultaten. Liszt was geen organist, en zijn belangstelling voor het instrument werd pas gewekt door de bouw van een nieuw instrument door de bouwer Ladegast, voor de Dom van Merseburg.
Voor het inwijdingsconcert componeerde hij zijn kolossale fantasie op 'Ad nos, ad salutarem undam'. Het was de start van een indrukwekkende reeks orgelwerken, originele composities zowel als bewerkingen. Jetty Podt opent met een origineel werk, dat in verschillende gedaantes bestaat, ook in versies voor piano: de Variaties op 'Weinen, Klagen, Sorgen, Zagen' - het openingskoor van Cantate 12 van Bach. De originele versie voor piano werd veroorzaakt door de dood van Liszts zoon Daniël. Naar aanleiding van het overlijden van zijn dochter Blandine maakte hij een uitgebreide versie voor orgel, die troostrijk afsluit met het koraal 'Was Gott tut das ist wohlgetan' - de ultieme berusting.
Podt heeft gekozen voor een aantal transcripties die je niet te vaak tegenkomt. Een juweel is het schitterende Adagio uit de Vierde vioolsonate van Bach. Een aangename verrassing zijn de Funérailles, door Lionel Rogg van de piano naar het orgel vertaald. De transcriptie van de Dante Symfonie is een samenwerking van Liszts leerling Gottschalg met de meester zelf. De cd is in alle opzichten een succes: schittterend gespeeld op een prachtig instrument, weldadig opgenomen en voorzien van een boeiende toelichting door Christo Lelie. Gulle gelukwensen voor een mooie benoeming.