CD-recensie

© Siebe Riedstra, augustus 2020

Aaron Jay Kernis (1960) behoort met John Adams, John Corigliano, John Harbison, Michael Torke, Jennifer Higdon, Richard Danielpour en de vorig jaar overleden Christopher Rouse tot het selecte gezelschap eigentijdse Amerikaanse componisten die met enige regelmaat worden uitgevoerd door de vele kwaliteitsorkesten die de Verenigde Staten (nog) rijk zijn. Dat blijkt niet alleen uit het overzicht van concertuitvoeringen, maar wordt bevestigd door de cd's die het label Naxos uitbrengt in de serie American Classics. Overigens is de hoofdmoot van die serie gewijd aan inmiddels klassieke namen als Ives, Copland, Carter en Bernstein.

Aaron Jay Kernis wordt niet alleen regelmatig gespeeld, hij heeft ook een goedgevulde prijzenkast. In 1984 won hij de Amerikaanse Prix de Rome, en in 1998 de Pulitzer Prize voor zijn Strijkkwartet nr. 2 Musica Instrumentalis; voor zijn Concert voor althobo 'Colored Field' kreeg hij in 2002 de prestigieuze Grawemeyer Award. Het label Argo sloot in 1996 een contract af voor vijf jaar, dat een aantal representatieve cd's opleverde - helaas overleefde het label de schermutselingen in de industrie niet.

Het openingswerk van deze cd, Color Wheel, is geschreven in opdracht van het Philadelphia Orchestra, ter gelegenheid van de opening van de nieuwe concertzaal, het Kimmel Centre, in 2001. Kernis werd geboren in een voorstad van Philadelphia en kent het orkest dus van binnen en van buiten. Zijn Color Wheel is een ruim twintig minuten durend concert voor orkest waarin alle secties van het orkest een kans krijgen om te schitteren. De Vierde symfonie uit 2018 werd geschreven voor de combinatie New England Conservatory, Nashville Symphony en het Bellingham Festival of Music. Over het schrijven van symfonieën zegt Kernis in de toelichting het volgende:

'Writing symphonies can seem anachronistic in 2018, but to me (as Mahler says) they contain the entire world. It is the totality of the musical worlds of Mahler, Sibelius and Haydn (plus Messiaen) that speaks most urgently to me. In each of my four symphonies I've pushed past boundaries of what I've explored in my work up to that point.'

De titel van de Vierde, Chromelodeon, is een zelfverzonnen woord dat bewust de elementen chromatiek, melodie en het Griekse eon combineert, waarbij chroma zowel kleur als toonhoogte betekent. Dat Kernis Mahler aanhaalt als zijn grote voorbeeld wordt bij beluistering zonneklaar, maar al even duidelijk is de invloed van Alban Berg - diens dramatische tussenspel uit Wozzeck heeft overduidelijk zijn sporen nagelaten. In het tweede deel citeert Kernis een fragment uit een van de beroemdste aria's van Handel, Laschia ch'io pianga - een citaat dat we eerst nauwelijks herkennen, maar dat tegen het slot heel even in zijn originele gedaante opklinkt.

De naam Schermerhorn is onverbrekelijk verbonden met het Nashville Symphony Orchestra. Kenneth Schermerhorn (1929-2005) was van 1983 tot aan zijn overlijden chef-dirigent van het orkest. De opening van een gloednieuwe concertzaal in 2006 heeft hij net niet meer mogen meemaken, maar ze droeg al voor zijn overlijden zijn naam: Schermerhorn Symphony Center. Schermerhorn heeft niet alleen de status en de omvang van het orkest een flinke duw gegeven, hij was ook verantwoordelijk voor een repertoirekeuze waarin eigentijdse Amerikaanse muziek een grote rol speelde. Na zijn dood werd Leonard Slatkin aangesteld als zijn opvolger, en in 2009 nam Giancarlo Guerrero (1969, Nicaragua) het stokje over. Onder zijn leiding werden in de serie American Classics van Naxos diverse cd's uitgebracht waarop te horen is dat het orkest van Nashville zijn mannetje staat wanneer het om eigentijds repertoire gaat. Dat geldt ook voor deze twee uiterst virtuoze partituren van Aaron Jay Kernis, die hier beide hun discografische première beleven. De Laura Turner Concert Hall in het Schermerhorn Center blijkt over een uitstekende akoestiek te beschikken, de toelichting werd geschreven door de componist.

index