CD-recensie

© Siebe Riedstra, juni 2015

Alweer een prachtuitgave van het label Musique en Wallonie, deze keer gewijd aan Joseph Jongen (1873-1953). Een hardkaften boekje van vijftig pagina's, met een uitgebreide tekst (ook Nederlands) en veel foto's. Deze uitgave verschijnt onder het kopje 'Collection 14-18', een serie waarin eerder kamermuziek van Georges Antoine verscheen. Centraal staan vier werken die tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden. Jongen week tijdens die oorlog met zijn familie uit naar Londen, waar de werken op deze cd ontstonden. Het is echter beslist niet zo dat de onzekere omstandigheden hun weerslag vonden in deze partituren. Jongen had zijn signatuur gevonden, die wortelt in de werken van zijn stadgenoot César Franck - beiden werden in Luik geboren. Net als Franck leverde Jongen een substantiële bijdrage aan de romantische orgelliteratuur; daar merken we in Nederland helaas veel te weinig van.

Het belangrijkste werk op deze cd is de Suite pour alto et orchestre opus 48, in feite een kloek altvioolconcert. Dat Jongen dit werk in Londen componeerde is geen toeval: de beroemde altist Lionel Tertis, ook verantwoordelijk voor het Altvioolconcert van William Walton, vroeg Jongen om een altvioolconcert. Het was dan ook een bittere pil dat Tertis zich niet verwaardigde om het stuk daadwerkelijk uit te voeren. De titel Suite heeft te maken met de tweedelige structuur, en de belangrijke rol die aan het orkest is toebedeeld. Niettemin is hiermee een prachtig romantisch werk aan de beperkte voorraad soloconcerten voor de altviool toegevoegd - en een goede reden om deze cd aan te schaffen voordat ze uitverkocht is.

De overige werken zijn van lichtere signatuur, maar openden voor Jongen wel de deur naar een Britse uitgever, Chester. De bezetting is klein gehouden en de muzikale inhoud doet denken aan de sfeervolle suites van Gabriel Fauré. Voor Jongen betekenden deze werken tevens het afscheid van een vruchtbare periode. De kolossale veranderingen in het internationale componeren brachten hem in grote verwarring. "Tot aan de komst van Stravinsky, dat wil zeggen voor mij tot ongeveer 1917-1918 (ik was toen 44-45 jaar) was ik gelukkig. Ik werkte in de hoop een oeuvre te scheppen dat de meesters die ik gekozen had (Wagner, Franck) waardig zou zijn. Na de oorlog verloor ik langzamerhand grond bij het horen van al die onthutsende muziek, die misschien wel nieuw maar zelden mooi was en ik vroeg me af wat muziek eigenlijk echt was."

Dit is typisch zo'n uitgave waarvan het geheel vele malen meer is dan de som der delen. Het Orchestre Philharmonique de Liège, inmiddels Royal, is onder ideale omstandigheden misschien wel het beste orkest van België. Jean-Pierre Haeck was er van 2002-2006 vaste gastdirigent, en altist Nathan Braude kennen we in Nederland als aanvoerder van de altviolen in het voormalige Limburgs Symfonie Orkest. Bovendien nam hij voor het label Fuga Libera de complete werken voor altviool van Jongen op. Samen leveren ze een degelijke prestatie die uitstekend uit de luidsprekers komt. Een onmisbare aanvulling van de nog steeds te schaarse discografie van deze grote Belg.

index