CD-recensie
© Siebe Riedstra, november 2017
Janácek: Strijkkwartet nr. 2 (Intieme Brieven) Schubert: Strijkkwartet nr. 15 in G, D 887 Taurus Quartet: Wietse Beels, Liesbet Baelus, Vincent Hepp, Martijn Vink Et'cetera KTC 1604 • 74' • Opname: juni 2017, Academiezaal Sint-Truiden (B) |  |
Deze uitgave begint met een zoekplaatje: wie zijn de leden van het Taurus Quartet? We worden het na enig zoeken gewaar door vier plaatjes die strategisch in het begeleidende boekje geplaatst zijn. Ze zijn te herkennen aan hun instrument. Vier Belgen die elkander vonden in 2012 en hier hun eerste cd presenteren. Het gekozen repertoire bestaat uit een onwaarschijnlijke combinatie: de laatste kwartetten van Schubert en Janácek. Even goochelen met jaartallen toont aan dat Franz Schubert precies een eeuw voor Leos Janácek is overleden. Een toevalligheid die geen overeenkomsten kan aantonen, alleen maar tegenstellingen. Schubert werd niet ouder dan eenendertig jaar, Janácek haalde de vierenzeventig. De oude Janácek putte inspiratie uit een brandende verliefdheid, de jonge Schubert beet op een houtje.
De repertoirekeuze is interessant, maar in de praktijk niet belangrijk. Ze voegt niets toe aan onze perceptie van beide componisten, maar gelukkig zegt ze alles over de doelstellingen van het kwartet: laten zien dat je van meerdere markten thuis bent. Dat is precies wat hier gebeurt. Natuurlijk zijn deze werken al talloze malen in superieure vertolkingen op de markt gebracht, maar dat zijn wel superieure vertolkingen die dikwijls voldoen aan een ideaalbeeld dat stoelt op gedateerde uitgangspunten. Een toevallige beluistering van het wereldberoemde Amadeus Quartet uit 1952 in dit kwartet van Schubert op Radio 4 demonstreerde weer eens onvervalst hoe de oudere speelwijze van een primarius met triobegeleiding desastreus kan uitwerken, ook al wordt er schitterend gespeeld.
 |
Het Taurus Quartet |
In de optiek van het Taurus Quartet treedt een breekbare en moegestreden Schubert ons tegemoet in de openingsmaten van het laatste strijkkwartet. Een beeld dat ook in het verdere verloop vastgehouden wordt, onder meer door het oprekken van de dynamiek, het uitgekiende gebruik (of juist vermijden) van vibrato. Dat er tussen pianissimo en piano nog een wereld aan nuances mogelijk is krijgen we hier overtuigend te horen. Alleen in de vehemente gedeeltes lopen de goede bedoelingen soms voor op de technische afwerking. Maar om kort te gaan: dit is een Schubert zoals we die na al het symfonische pionierswerk van Harnoncourt en zijn volgelingen ook graag in de kamermuziek horen.
In het tweede kwartet van Janácek kan men nog veel verder gaan, dankzij de enorme discrepanties die er zijn in de instructies van de componist. Hier heeft het Taurus Quartet zich verdiept in de beschikbare bronnen en zijn eigen keuzes gemaakt. Zowel Janácek als Schubert hebben lang moeten wachten voor hun kamermuziek met enige regelmaat op de podia verscheen. Janácek overleed in 1928, maar het duurde nog zeker een halve eeuw voor zijn werken buiten zijn geboorteland regelmatig te horen zouden zijn. Ook hier mengt het Taurus Quartet zich met een eigen geluid in de competitie. Het Mandelring Quartett kwam in 2010 met een interessante uitgave op het label Audite, met zelfs een versie voor viola d'amore van het Tweede Kwartet. Een fascinerende uitgave, maar toch blijken de spelers van Taurus nog meer durf te hebben in het uitwerken van Janáceks uitzonderlijke dynamische voorschriften, en zo ontstaat er op heel natuurlijke wijze een poëtische muzikale vertelling over de liefde van Leos voor Kamilla.
De opnamekwaliteit van dit debuut verdient een aparte vermelding door de perfecte combinatie van detail en een enorm breed perspectief - dat lijkt in tegenspraak met het kleinschalige medium maar werkt wonderschoon uit. Dit debuut gaat opgevolgd worden met twee andere kwartetten van het duo Schubert-Janácek: Der Tod und das Mädchen en de Kreutzer Sonate. Dan krijgt het project de handen en voeten die het nodig heeft.