CD-recensie

© Siebe Riedstra, augustus 2013

Ragazze is Italiaans voor meiden, en daarmee is dit het eerste en enige onvervalste Meiden Kwartet. Met deze cd maken ze hun debuut, en dezelfde lef die ze tonen bij het kiezen van een naam, demonstreren ze ook in hun repertoire. Die keuze wordt gedomineerd door de toonsoort d-klein. Of dat de toonsoort van de dood is weet ik niet, want d-klein klonk in de tijd van Schubert heel anders dan vandaag. En om je debuut-cd dan ‘Vivere’ (Leven) te noemen is helemaal een gotspe. Leuke meiden dus, en spelen kunnen ze ook nog.

Het strijkkwartet is voor niet-strijkende stervelingen een onbegrijpelijk fenomeen. Het lijkt onderworpen aan zijn eigen eeuwenoude wetten en zich niets aan te trekken van de realiteit waarin het zich moet handhaven. Decennialang luisteren we naar gerenommeerde kwartetten die allemaal ongeveer hetzelfde klinken. Waarom? Omdat ze gebruik maken van een plichtmatig vibrato, een ingebouwde kunstgreep die zonder onderbreking aanstaat. Zetten ze hem toch even uit, dan duurt dat hooguit een paar maten. Lang mag het vooral niet duren, anders treden onthoudingsverschijnselen in. Wanneer we de meiden beluisteren in het tweede deel van Schuberts meest ontroerende uiting in het kwartetgenre horen we wel twintig verschillende gradaties van vibrato, en komt de muziek op een griezelige manier tot leven – nou ja, leven? Gerenommeerde ensembles hebben deze bladzijden talloze malen vereeuwigd, dus wat willen die meiden nou eigenlijk? Ze willen hun gelijk. En dat krijgen ze. Niet door vlekkeloos gladgestreken spel, maar door muziekhonger.

Haydn is voor ieder strijkkwartet de vader van het genre – de uitvinder en tegelijkertijd de meest vergeten schepper. Weet iemand hoeveel kwartetten Haydn neergeschreven heeft? De Meiden zijn erin gesprongen en hebben een kwartet opgedoken waar ze kippevel van kregen, het Kwintenkwartet, het tweede van opus 76, de laatste kwartetcyclus die Haydn voltooide. Hier schrijft Haydn op de drempel van de negentiende eeuw de blauwdrukken voor zijn opvolger Ludwig van Beethoven.

Het derde kwartet is van Jörg Widmann. Hij is niet alleen componist, hij speelt ook klarinet op wereldniveau, en zijn zus Carolin kent de viool van binnen en van buiten. Kennelijk heeft Jörg daar goed naar geluisterd, want de wereld van het strijkkwartet kent na negen kwartetten geen geheimen meer voor hem. Hier spelen de Ragazze het derde, waarin ze op jacht gaan en niet alleen als gekken achter de muziek aanlopen, maar ook nog moeten schreeuwen om de honden bij de les te houden. Een van de Ragazze lijkt tijdens het avontuur haar prooi gevonden te hebben, maar even later toch het loodje te leggen.

U begrijpt het, dit is een ontroerende, provocerende, uitstekend gespeelde, voortreffelijk opgenomen cd. Laat die Ragazze maar lopen.

index