CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, maart 2017

 

Sjostakovitsj: Vioolconcert nr. 1 in a, op. 77

Goebaidoelina: Vioolconcert nr. 2 (In tempus praesens)

Simone Lamsma (viool), Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. James Gaffigan (Sjostakovitsj) & Reinbert de Leeuw (Goebaidoelina)

Challenge Classics CC72681 • 73' • (sacd)

Opname: mei 2016, MCO Studio 5, Hilversum (Sjostakovitsj)

Live-opname: 22 okt. 2011, Concertgebouw, Amsterdam (Goebaidoelina)

www.youtube.com/watch?v=1ZvV-dN0ufE

 

Simone Lamsma (1985) vertrok op haar elfde van Friesland naar Londen om te gaan studeren aan de Yehudi Menuhin School. Drie jaar later maakte ze haar professionele debuut met het Eerste vioolconcert van Paganini, vanzelfsprekend bij het Noord Nederlands Orkest. Op haar negentiende studeerde ze af en begon haar professionele carrière. Haar eerste cd maakte ze in 2006 voor het label Naxos, met de Vioolsonate van Elgar. Naxos bracht in 2009 nog een cd met drie Vioolconcerten van Spohr uit, en dat was het voorlopige einde van Simone Lamsma's discografische verrichtingen. Gegeven het feit dat we hier van doen hebben met een - onnederlands? - groot talent is het onvoorstelbaar dat het tot 2016 moest duren tot er weer een cd verscheen. Het label Challenge presenteerde haar in een boeiend recital met Sonates van Mendelssohn, Janácek en Schumann - ik heb hem hier enthousiast besproken.

Enthousiasme is ook geboden bij het verschijnen van de opvolger. Allereerst verdient het label Challenge een lauwerkrans voor de durf om niet te kiezen voor publiekslievelingen, maar de nek uit te steken voor onderschat repertoire uit een recenter verleden. Dat geldt uiteraard ook voor de violiste, die met deze werken op het concertpodium een verpletterende indruk maakte. In tempus praesens is het tweede vioolconcert van de eigenzinnige Hamburgse Russin Sofia Goebaidoelina (1931), dat tot klinken kwam op een ZaterdagMatinee in oktober 2011. Op 13 mei 2016 schitterde ze opnieuw in een Russisch meesterwerk, het Eerste Vioolconcert van Sjostakovitsj, nu in de omroepconcertserie op de vrijdagavond in TivoliVredenburg. Op de beide dagen voor en na dit concert werd deze opname in de studio van het orkest gerealiseerd. Het is kenmerkend voor de uiterst zelfkritische Lamsma dat zij de indrukwekkende live-uitvoering op de vrijdagavond niet goed genoeg vond voor een cd-uitgave.

Het Eerste vioolconcert van Sjostakovitsj mag dan (nog) geen publiekslieveling zijn, het aantal uitvoeringen neemt gestaag toe en aan nieuwe opnamen is geen gebrek. Lisa Batiashvili maakte in 2011 een opname voor DG, onder de titel Echoes of Time. Net als Lamsma gooit zij haar hele ziel en zaligheid in haar vertolking, maar ze wordt enigszins geremd door de nuchtere begeleiding van Esa-Pekka Salonen. Jaap van Zweden maakte ruim twintig jaar eerder met ditzelfde orkest een opname die in veel opzichten zijn schaduwen vooruitwerpt naar de interpretatie van Lamsma. Dezelfde ongebreidelde virtuositeit, dezelfde ontembare passie. Twee zielen, één gedachte. Geen wonder dat Jaap van Zweden zich waar hij kon energiek ingezet heeft voor de carrière van Lamsma.

Sofia Goebaidoelina heeft door de niet aflatende inspanningen van Reinbert de Leeuw in Nederland een grote naam verworven. Haar Eerste vioolconcert Offertorium werd door Gidon Kremer tot internationale faam verheven, in concerten en door de opname voor DG. Het gevolg was een opdracht voor een tweede concert, ditmaal voor de concurrentie: Anne-Sophie Mutter. De compositie kwam vertraagd tot stand, maar in 2007 gaf Mutter de première in Luzern. Een jaar later verscheen de eerste opname op het label DG, gedirigeerd door Valery Gergiev, Goebaidoelina adept van het eerste uur. In 2011 bracht het label BIS een tweede registratie uit, gespeeld door Vadim Gluzman. Simone Lamsma is met deze opname de derde op rij, maar wel de enige die het live aandurft. Dankzij de aanwezigheid van Reinbert de Leeuw op het podium en de alerte deelname van het Radio Filharmonisch Orkest is het een eenmalige ervaring geworden die zich met niets laat vergelijken.

Uitstekende toelichtingen van Leo Samama over Sjostakovitsj (eindelijk snap ik dat rare dubbele opusnummer 77/99 van Sjostakovitsj) en Thea Derks over Goebaidoelina. Hoe de oorspronkelijk voor de radio gemaakte registratie van Goebaidoelina de wonderbaarlijke metamorfose naar een surroundsound opname doormaakt zal mij altijd een raadsel blijven, maar dat geeft niet. Het resultaat is schitterend en geen kuchje werd gehoord. Dat zegt iets over de kwaliteit van uitvoering, publiek en opnameteam.

Een slotopmerking. Ik sluit me van harte aan bij Jaap van Zweden, die ik Simone Lamsma de grootste violiste van nu heb horen noemen. Hoe is het toch mogelijk dat dit kolossale talent slecht één keer werd uitgenodigd door het Koninklijk Concertgebouworkest - in 2012. WAKKER WORDEN!!!!!!!!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links