CD-recensie

© Siebe Riedstra, september 2015

"Het gaat erom dat je niet alleen de noten 'vertolkt' maar zelf ook helemaal de noten wórdt. De kunst is zo intens door te dringen tot de essentie van de partituur, dat je emotioneel volledig samenvalt met de muziek die je speelt". Alexander Gavrylyuk

Toen Alexander Gavrylyuk in 2002 herstellende was van een bijna fataal auto-ongeluk las hij de autobiografie van Stanislavski - de acteur en regisseur die wereldberoemd werd door zijn 'method acting', het vermogen om je in te leven. Hij trok er bovenstaande conclusie uit, en maakt die sindsdien zichtbaar waar op het concertpodium. Wie Gavrylyuk heeft zien spelen weet dat we hier niet alleen te maken hebben met een uitzonderlijk pianotalent, maar ook met een kunstenaar die volkomen één wordt met de muziek, en dat op een ontroerende manier zichtbaar weet te maken.

Gavrylyuk (1984) komt uit de Oekraïne, en begon al op zijn zevende concerten te geven. Op zijn dertiende verhuisde hij in zijn eentje naar Australië, waar hij zich ontwikkelde tot een volwassen pianist, die talloze prijzen verzamelde en in korte tijd een wereldcarrière wist op te bouwen. In Nederland was hij voor het eerst te horen in 2008, bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Een jaar daarop speelde hij in Amsterdam met het Nederlands Philharmonisch, en nog een jaar later volgde zijn debuut bij het Koninklijk Concertgebouworkest, waar hij sindsdien regelmatig is teruggeweest. Ook in de serie Meesterpianisten van Marco Riaskoff was hij na een opzienbarend debuut meedere malen te horen. In het online magazine RCO Editions nr. 9 is Gavrylyuks interpretatie van het Derde pianoconcert van Rachmaninov te bewonderen, met desgewenst een ontwapenend meelopend commentaar.
Bij zo'n fenomeen zou je verwachten dat de platenlabels in de rij staan met grootse plannen, maar de 'grote jongens' hebben het laten afweten. Wie ogenblikkelijk heeft gereageerd is Pieter van Winkel, eigenaar en artistiek manager van het label Piano Classics, dat vanuit Londen opereert. Van Winkel is niet alleen de uitvinder van Brilliant Classics, met alle daaraan verbonden goedkope en vaak uiterst interessante complete edities, hij heeft ook een fijne neus voor pianotalenten. Twee cd's maakte Gavrylyuk voor zijn label en een derde komt binnenkort op de markt. Over het repertoire is niet moeilijk gedaan, topwerken uit de Russische pianoliteratuur lagen voor de hand.

Alexander Gavrylyuk heeft een paar bijzondere eigenschappen die hem maken tot een fenomeen dat slechts eenmaal in de zoveel jaren voorbijkomt. Het verschijnsel is bekend, maar het gaat niet iedereen even gemakkelijk af om een glanzende carrière ook daadwerkelijk op de rails te houden. Zo te zien lukt dat Gavrylyuk uitstekend, met een rijk gevulde agenda, een sympathieke uitstraling en emmers vol virtuositeit. Het mooie is dat zijn technniek de basis is van iets dat veel groter is: een diepgewortelde muzikaliteit en het vermogen om die twee grootheden moeiteloos te combineren. Aan zijn pianistiek zijn twee dingen die direct in het oog springen: een ongelofelijk rijk geschakeerd dynamisch spectrum, werkelijk van ppppp tot fffff en een onnavolgbaar legato - de man speelt als een organist.

Op beide bovenvermelde cd's laat hij horen hoe zich dat in klanken vertaald. De dynamische schakeringen in het Moment musical van Rachmaninov (in b-klein) zijn adembenemend. De virtuositeit in misschien (volgens Sviatoslav Richter) wel het moeilijkste pianowerk ooit, de Vijfde sonate van Skrjabin is duizelingwekkend. In de Zevende pianosonate van Prokofjev (de tweede van de 'Oorlogssonates') weet hij naast desolate woede ook nog ruimte te vinden voor een sprankje hoop. Tijdens de Schilderijententoonstelling stottert Schmuyle een beetje in zijn praatje met Goldenberg, en de ossen lijken hun zware last over de toetsen te slepen. Kortom, twee cd's die u gehoord moet hebben.

______________________
Op zaterdag 12 september speelt Alexander Gavrylyuk het Derde pianoconcert van Rachmaninov in de Rotterdamse Doelen tijdens het Gergiev Festival. Het concert is uitverkocht, maar zoals hierboven vermeld kunt u hem in dit werk ook online bewonderen.

index