CD-recensie

© Siebe Riedstra, september 2023

Wanderer. Een intrigerende naam voor een pianotrio. Op de website van het Trio Wanderer lezen we dat de naam niet alleen een logische verwijzing is naar Franz Schubert en van daaruit naar de romantiek, maar ook mogelijkheden biedt om te wandern in het algemeen. Dat opent mogelijkheden in de richting van eigentijds repertoire en grotere bezettingen. Wat dat laatste betreft heeft het Trio Wanderer flink van zich laten horen, door het repertoire met extra krachten uit te breiden tot pianokwartetten en –kwintetten. Zo ontstond ruimte voor integrale registraties van de kamermuziekwerken van Brahms en Schumann.

Het Trio Wanderer geeft op de eigen website geen datum van ontstaan, maar noemt als eerste wapenfeit het winnen van de ARD Musikpreis München in 1988. Ze zijn dus al vijfendertig jaar actief, en dat ook nog eens in dezelfde bezetting. Als we het boekje opslaan zien we als eerste een foto met onderschrift: À la mémoire de Nicholas Angelich. De pianist die op 18 april 2022 overleed na een mislukte longtransplantatie. Hij was een dierbare vriend en collega van violist Jean-Marc Phillips-Varjabédian, die in een begeleidend schrijven dierbare herinneringen ophaalt aan uitvoeringen van de Vioolsonate en het Pianokwintet van César Franck, samen met Angelich.

Dat zou tevens de verklaring kunnen zijn van de ietwat afwijkende samenstelling van het repertoire op deze dubbel-cd. Naast de twee grote kwintetten van Franck en Louis Vierne worden hier de Vioolsonate en het eerste pianotrio van Franck gepresenteerd, waarbij de Sonate enigszins als vreemde eend in de bijt mag worden beschouwd, temeer waar Franck niet één, maar vier pianotrio's naliet en van de Vioolsonate zo'n beetje ieder kwartaal een nieuwe opname verschijnt. Wanneer er dan toch voor een vioolsonate moest worden gekozen was die van Vierne wellicht logischer geweest.

Dat neemt niet weg dat dit voor het overige een uitgave is die aangenaam verrast door een deels onbekend repertoire. Meest opvallend is het eerste pianotrio (van vier) door de achttienjarige César Franck. Franck heeft muziekgeschiedenis geschreven met zijn gebruik van het cyclische principe, waarbij een markant hoofdthema op verschillende momenten in een werk opnieuw de kop opsteekt. Een fenomeen dat in zijn laatste werken een hoofdrol speelt, maar hier al een opvallende entrée maakt; in hoge mate gewaardeerd door Franz Liszt, aan wie de trio's zijn opgedragen.

Naast een aantal geniale orgelsymfonieën schreef Louis Vierne een portefeuille vol werken die nauwelijks gespeeld worden. Zijn pianokwintet uit 1920 is een meesterwerk dat tot de top van het genre behoort. Vierne was vrijwel blind en heeft een leven vol tegenslagen gekend. Zijn pianokwintet mag als een autobiografisch requiem worden opgevat, opgedragen aan zijn zoon, die als zeventienjarige soldaat omkwam in de Eerste wereldoorlog. Vierne zelf overleed achter de speeltafel van het orgel van de Notre Dame in Parijs, waar hij (onbezoldigd) titularis was.

César Franck was de leraar van Vierne die op latere leeftijd kans zag om een aantal spraakmakende kamermuziekwerken te scheppen: vioolsonate, strijkkwartet en pianokwintet. Hij droeg zijn pianokwintet op aan Camille Saint-Saëns, die de pianopartij (van blad) speelde bij de wereldpremière en na afloop zonder boe of ba van het podium struinde. De bladmuziek liet hij op de piano liggen.

Het Trio Wanderer heeft sinds 1999 een vast contract met het label Harmonia Mundi, met als resultaat een forse discografische productie die alom lauweren heeft geoogst. Behoudens bovenstaande opmerking kunnen we daaraan met een gerust hart deze jongste registratie toevoegen. En dan met name dankzij het fenomenale pianokwintet van Vierne. Luister naar het ontroerende tweede thema van het eerste deel, dat als motto blijft terugkomen en u bent verkocht.

index