CD-recensie
© Siebe Riedstra, september 2022
César Franck - de twaalf orgelwerken en meer.. Franck: Fantaisie op. 16 - Grande pièce symphonique op. 17 - Prélude, fugue, variation op. 18 - Pastorale op. 19 - Prière op. 20 - Final op. 21 - Fantaisie in A - Cantabile - Pièce héroique - Trois Chorals - Andantino - Offertoire - Offertoire pour la Messe de minuit - Magnificat - L'Organiste: Suite IV voor harmonium - Prélude, fugue, variation voor harmonium en piano Piet van der Steen (orgel, harmonium, zang), Niek de Vente (piano) |
Piet van der Steen (1943) is in het Nederlandse orgellandschap een volstrekt unieke verschijning, die bovendien ook nog eens lastig te beschrijven valt. Hij was vijftig jaar lang titularis van de Oud-Katholieke Gertrudiskathedraal in Utrecht, waar hij beschikte over een bescheiden instrument. Op cd realiseerde hij onder veel meer een schitterend uitgegeven editie van de complete orgelwerken van La Jeune France (Messiaen, Jolivet en Lesur). In het geheel niet gehinderd door leeftijd heeft hij zich als vijfenzeventigjarige gestort op het oeuvre van César Franck, met als resultaat een box met drie cd's onder de titel 'De twaalf orgelwerken, en meer...' Dat 'en meer' slaat niet alleen op het geboden repertoire, maar ook op de manier waarop hij het presenteert. In ruim twintig bladzijden Nederlandse tekst legt hij uit wat er met de interpretatie van Franck aan de hand is. Voor deze opname koos hij een instrument dat zo dicht mogelijk in de buurt komt van het orgel van de Parijse Sainte-Clotilde, waarop Franck zijn werken concipieerde, en gebouwd door Aristide Cavaillé-Coll. Daardoor weet hij als het ware in de huid van Franck te kruipen, en registraties te kiezen die een uniek karakter krijgen, met name door het uitgekiende gebruik van de talrijke tongwerken en de minutieuze bediening van de zwelkasten.
Piet van der Steen droeg deze uitgave op aan Jacob Spaans (1939-2017), priester, muziekliefhebber, vriend. Nu was Spaans wel iets meer dan alleen muziekliefhebber, hij was ook organist, orgeldeskundige, musiciloog en een verwoed verzamelaar van harmoniums, waarvan hij er meer dan twintig had vergaard in de pastorie van de Oud-Katholieke Kerk te Aalsmeer waar hij zijn laatste jaren doorbracht. Op één van die harmoniums, een Debain uit 1859, nam Piet van der Steen in het Cultureel Centrum bij Andreas in Naarden een korte suite uit L'Organiste voor harmonium op, plus de bewerking van de componist voor piano en harmonium van Prélude, Fuge, Variation.
Opname, montage en mastering waren in handen van Bert van Dijk, een man met een enorme expertise in het vastleggen van de orgelklank. Dit is een cd-uitgave die echt iets toevoegt aan ons idee van het klinkende universum van de Maître angélique, met heel veel liefde en toewijding gespeeld....en gezongen. De vocale bijdrage van Piet van der Steen in het Magnificat zegt alles over de bevlogenheid van deze onvermoeibare en ontroerende orgelreus.