CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, november 2022

Foerster: Symfonie nr. 1 in d, op. 9 – Feestouverture op. 70 – Uit Shakespeare op. 76

Janácek Philharmonic Orchestra o.l.v. Marek Stilec
Naxos 8.574336 • 64' •
Opname: jan. & maart 2021, House of Culture, Ostrava (Tsjechië)

   

Josef Bohuslav Foerster heeft door zijn hoge leeftijd en zijn kolossale productiviteit een gigantisch oeuvre achtergelaten waarvan maar een klein deel de cd heeft gehaald. Foerster werd geboren in 1859, was vijf jaar ouder dan Richard Strauss en vormt samen met Janácek de schakel tussen Dvorák en de twintigste eeuw. In tegenstelling tot de vooruitstrevende Janácek is zijn muzikale idioom behoudend en hoogromantisch, denkt u aan Richard Strauss of Max Reger. Hij schreef zijn beste werken in de periode 1890-1910, ruwweg de tijd die hij vanwege zijn echtgenote, Mahlers favoriete sopraan Berta Lauterer achtereenvolgens in Hamburg en Wenen doorbracht. Foerster was bevriend met Mahler - ze waren vrijwel even oud - en stond hem in Hamburg met raad en daad terzijde tijdens de compositie van diens vroege symfonieën. Zelf schreef Foerster in die periode zijn Derde symfonie, die daadwerkelijk ook door Mahler werd uitgevoerd. Het muzikale idioom van Foerster heeft overigens niets van dat van Mahler, daarvoor is het veel te introvert, hoewel de instrumentatie zonder meer briljant mag worden genoemd. Lauterer volgde haar Kapellmeister van Hamburg naar de Wiener Staatsoper, waar Foerster leraar aan het Conservatorium en muziekredacteur van Die Zeit werd. In 1918 keerde het gezin terug naar Praag, Foersters geboortestad. Hij overleed in 1951.

De drie werken op deze cd ontstonden tussen 1887 en 1910, en alleen al uit de opusnummers kunnen we de enorme productiviteit van Foerster opmaken. De eerste symfonie van de in totaal vijf kreeg het opusnummer 9 en draagt nog alle kenmerken van een jeugdwerk; het werd dan ook tijdens zijn leven niet gepubliceerd. De Feestelijke Ouverture, kennelijk geïnspireerd door het gelijknamige werk van Smetana dateert van tien jaar later, en daar is opusnummer 70 al bereikt. Drie jaar later voltooide Foerster de vierdelige orkestsuite Za Shakespeara. Vier karakterschetsen die sfeervolle portretten schilderen van shakespeariaanse karakters als Viola en Lady MacBeth, zonder in programmamuziek te vervallen.

De cd wordt gedirigeerd door Marek Stilec (Praag, 1985), die op Naxos eerder verantwoordelijk was voor een registratie in vijf delen van de orkestwerken van Zdenek Fibich. Kennelijk heeft Naxos na de aandacht voor Fibich besloten om een andere vergeten Tsjech onder de loep te nemen, hoewel er in 2006 op dit label ook al eens een Foerster-cd uitkwam met de Vierde Symfonie (zijn meesterstuk) en bovengenoemde Feestelijke Ouverture plus de wereldpremière van het Symfonisch gedicht Meine Jugend opus 44, toen gedirigeerd door Lance Friedel met het Slovaaks Radio Orkest. Ik heb de symfonieën van Fibich op Naxos hier besproken en was niet helemaal tevreden met het Czech National Symphony Orchestra (niet te verwarren met de Tsjechische Philharmonie!), en de droge opnamekwaliteit op de eerste vier afleveringen. Deel vijf scoorde stukken beter, want daar stond Stilec voor een ander gezelschap, het Janácek Philharmonic Orchestra van Ostrava. Gelukkig heeft men voor deze eerste Foerster productie besloten om opnieuw naar Ostrava af te reizen. Stilec heeft een goede greep op de partituren, de kwaliteit van het orkestspel is tiptop in orde en de opnameleiding was in handen van de vader van de dirigent, musicoloog en producer Jiri Stilec.

Voor de liefhebbers van Tsjechische muziek: vader en zoon Stilec hebben een pracht van een website gewijd aan Zdenek Fibich: klik hier.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links