CD-recensie

© Siebe Riedstra, december 2013

Een wonderlijke confrontatie met Corelli overkwam mij bij een concert van het ensemble Harmonie Universelle in de concertserie Vrijdag van Vredenburg. Geheel voorbereid op een avondje strijkorkest met bijbehorend continuo, werd ik getrakteerd op trompetklanken die associaties oproepen met de grote orkestsuites in D van J.S. Bach. Ik weet zeker dat Arcangelo Corelli zijn Concerti Grossi opus 6 heeft gepubliceerd voor strijkorkest en niets anders, en nieuwsgierig geworden stapte ik na afloop op de leider van het ensemble af om tekst en uitleg. Een uiterst beminnelijke Florian Deuter maakte mij in uitstekend Nederlands duidelijk dat hij zijn idee had opgedaan bij Corelli zelf. Die organiseerde in Rome een feestelijk concert met aanvullende trompetten ter gelegenheid van de genezing van de in Rome verblijvende Zweedse koningin Christina, in 1689.

Zoiets vereist fantasie, want partituren of partijen zijn niet overgeleverd. De fantasie begint met de noten van Corelli, die soms meer trompet dan viool suggereren, getuige het begin van het zevende Concerto. Een tweede factor is de toonsoort: D-groot is de perfecte toonsoort voor trompetgeschal. Drie van Corelli's concerten opus 6 staan in die toonsoort, en daarmee is de basis geschapen van deze uitgave. De Corellimania van de titel heeft te maken met het aanvullende repertoire, geschreven door collega's die meeliftten op het succes van Arcangelo. Dat succes werd in niet geringe mate verbreid vanuit Amsterdam, waar uitgever Estienne Roger zorgde voor verspreiding van muzikale nieuwtjes. Francesco Geminiani zag onmiddelijk brood in de vioolsonates opus 5 van Corelli. Hij bewerkte ze voor viool en strijkorkest; hier horen we de laatste en bekendste, nummer twaalf met de bijnaam La Follia.

Het uitstekende Nederlands van Florian Deuter is niet uit de lucht komen vallen. Nederland oude-muziekland trekt buitenlandse studenten aan, die vervolgens hun weg vinden in een van de vele ensembles die op dit gebied werkzaam zijn. Deuter speelde vanaf 1986 in Musica Antiqua Köln, waar hij van 1994-2000 de concertmeestersstoel bezette. Hij was ook actief in het Amsterdam Baroque Orchestra van Ton Koopman, en in de orkesten van Philippe Herreweghe en Marc Minkowski. In 2003 richtte hij zijn eigen ensemble op, Harmonie Universelle, een strijkorkest dat uiteraard op oude instrumenten speelt, en naar believen uitgebreid kan worden met blazers. Hier spelen ze in een bezetting met twee extra trompetten en een trombone. Corelli komt zo tot klinken op een manier die we nog niet kenden, maar die volkomen overtuigt. Op de uitstekende website van het ensemble kunt u luisteren naar het klinkende bewijs dat er zijn mag.

index