CD-recensie

© Siebe Riedstra, mei 2020

Michael Tilson Thomas (1944) stopt na vijfentwintig jaar als chef-dirigent van het San Francisco Symphony Orchestra. Orkest en dirigent waren van plan om het afscheid in stijl te vieren met een grote tournee, die via Carnegie Hall langs alle belangrijke zalen van Europa zou voeren (het Concertgebouw zou op 1 april aan de beurt zijn geweest). Ter gelegenheid van de feestelijkheden bracht het orkest op zijn eigen label een live-opname uit van de Derde symfonie van Aaron Copland. Denkt u nu niet dat die symfonie op de tournee zou worden gespeeld, want die eer viel te beurt aan Mahler (Symfonie 6 en 9) en Stravinsky (De Vuurvogel, die in Amsterdam op het programma stond). De band tussen Aaron Copland en Michael Tilson Thomas (in de wandelgangen MTT) dateert uit het prille begin van zijn carrière, en heeft geresulteerd in een fors aantal opnamen van de muziek van zijn mentor.

Copland schreef zijn Derde symfonie tussen 1944 en 1946, in opdracht van Serge Koussevitzky, de chef-dirigent van het Boston Symphony Orchestra en door zijn huwelijk een vermogend man - de symfonie werd opgedragen aan Natalie Koussevitzky. Ze ademt de sfeer van het tijdperk waarin ze ontstond: op de breuklijn tussen de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog. Copland was zich terdege bewust van het 'nieuwe elan' dat deze symfonie moest uitstralen, en nam direct een ferm besluit. In 1942 had hij een korte fanfare gecomponeerd voor Eugene Goossens en het Cincinnati Symphony Orchestra, een werkje dat bedoeld was om 'our boys' een hart onder de riem te steken. Deze fanfare, pas later bekend geworden als de Fanfare for the Common Man, werd het motto van de finale van de symfonie. Het werk werd bij de première niet overal met hosanna's ontvangen, de criticus van de Herald Tribune, Virgil Thomson, vond het een gemakzuchtige knieval naar het grote publiek, dat eerder verwend was met populaire partituren als El Salon Mexico en Appalachian Spring. Een heel ander geluid liet Leonard Bernstein horen: hij noemde het werk 'a National Monument, like the Washington Monument or the Lincoln Memorial'.

De Derde symfonie van Copland is zonder meer de bekendste symfonie die de Amerikaanse muziekgeschiedenis heeft voortgebracht - tientallen opnamen zijn er inmiddels van verschenen. Deze live-registratie wordt alleen als digitale download uitgebracht, en toont het orkest in al zijn glorie. Het is een verdraaid lastige partituur, waarin alles open ligt - ieder smetje wordt gehoord - maar MTT en zijn manschappen draaien hun hand er niet voor om.

Een waardig afscheidscadeau bij een uniek zilveren jubileum.

index