CD-recensie

© Siebe Riedstra, februari 2013

Buxtehude - Complete Orgelwerken

Simone Stella (orgel)

Brilliant Classics 94422 • 69' + 66' + 72' + 69' + 71' + 70' • (6 cd's)

Opname: 2011, Chiesa di S.Antonio Abate, Padova (I)

Een wijze raadgeving van Ton Koopman inzake Buxtehude:

Het is een persoonlijke keuze, en zo interpreteer ik het. Wat voelt of klinkt beter? Hoe virtuoos is je pedaalspel? Hoe reageert het pedaal? Probeer het uit en geloof de moderne edities niet. Vertrouw je eigen instinct! Er zijn veel waarheden. Scholen komen en gaan, en weten hoe je Bach, Pachelbel en Buxtehude moet spelen. Volg ze niet blindelings. We weten te weinig om honderd procent zeker te zijn.

Je hoort het hem zeggen - korte zinnen van een gedreven man die weet waar hij over praat.

Nog niet zo heel lang geleden was Dietrich Buxtehude een componist die op orgelrecitals en geluidsdragers vooral verscheen in combinatie met grotere namen. Piet Kee maakte prachtige cd's voor Chandos met Bach en Buxtehude, Sweelinck en Buxtehude en Bruhns en Buxtehude. Dat was in het begin van de jaren negentig. Sindsdien is er rond Buxtehude veel veranderd. Koopman werkt hard aan zijn 'opera omnia', het complete oeuvre. Daarvan zijn de orgelwerken inmiddels voltooid. Zonder enige pretentie tot volledigheid tel ik daarbij uit mijn eigen verzameling de edities van Ulrich Spang-Hanssen op het label NCA en Harald Vogel op MDG. Daaraan mogen we nu de visie van Simone Stella toevoegen, op Brilliant Classics. Brilliant was vroeger vooral erg goed in het uitbaten van licenties. De complete cantates van Johann Sebastian in het jaar 2000 lieten een nieuw gezicht zien. Tegenwoordig is het label vooral in de weer met vaak hoogwaardige eigen producties. Deze integrale van Buxtehudes orgelwerken levert het klinkende bewijs. Ze wordt uitgevoerd door Simone Stella, die onlangs ook voor de complete werken voor klavecimbel tekende bij Brilliant.

De presentatie van een en ander loopt hier een beetje mank. Zo heeft organist Simone Stella een uitstekende toelichting van tien pagina's geschreven, maar worden we over het orgel in kwestie niets wijzer. Het is een instrument van de Italiaanse orgelmaker Gustavo Zanin (1930), die net als Flentrop in Nederland en Marcussen in Denemarken naam heeft gemaakt met de bouw van mechanische instrumenten. Het is van recente datum (2006) en bevindt zich in de Chiesa di S. Antonio Abate in Padova, en is een middelgroot instrument: hoofdwerk, rugwerk en pedaal (de dispositie vindt u onderaan deze bespreking). De factuur is neobarok - voor kenners: het spuckt er lustig op los. De akoestische verhoudingen in S. Antonio zijn ideaal; er is genoeg nagalm, maar details blijven haarfijn te onderscheiden.

Bovenstaande wijze woorden van Ton Koopman worden door Simone Stella in praktijk gebracht. Glasheldere interpretaties in een kwikzilveren tempo worden door de noten, het instrument en de ruimte bepaald. Piet Kee doet hetzelfde in Alkmaar, maar daar is het resultaat uiteraard totaal verschillend: majesteitelijke klanken in een grootse ruimte. Ton Koopman bespeelt zijn persoonlijke universum, en mag zijn eigen keuzes dicteren. Hij paart de luxe van magistrale historische instrumenten aan een gouden opnameteam en een ongebreidelde fantasie, en is om die reden onmisbaar. Simone Stella opereert op een andere schaal, maar dat doet niets af aan de kwaliteit - en hij heeft een verrukkelijke hand van registreren. Brilliant presenteert voor een weggeefprijs een integrale Buxtehude die de perfecte introductie biedt tot de orgelwerken van deze barokke reus. In uitvoeringen die echt iets toevoegen, en waar het speelplezier vanaf spat.

index