CD-recensie
© Siebe Riedstra, augustus 2010
 |
Britten: Vioolconcert op. 15.
Walton: Altvioolconcert (originele versie).
Maxim Vengerov (viool, altviool), London Symphony Orchestra o.l.v. Mstislav Rostropovitsj.
EMI Classics 5 57500 2 • 64' •
De beproefde samenwerking tussen meesterviolist Maxim Vengerov en supermuzikant Mstislav Rostropovitsj in zijn rol als dirigent heeft – nu al – legendarische registraties opgeleverd van de vioolconcerten van Sjostakovitsj en Prokofjev op Teldec. Voor deze uitgave verhuisde Vengerov in 2003 naar EMI en heeft hij op advies van de maestro het Vioolconcert opus 15 van Britten op zijn repertoire genomen. Uiteraard moest een aanvullend concert worden gekozen, en dat werd nu eens niet het voor de hand liggende Vioolconcert van William Walton, maar diens Altvioolconcert. Een onderneming waarvoor Maxim de altviool moest leren bespelen. Dat deed hij in negen maanden tijd, op een Stradivarius uit de collectie van de Britse Royal Academy of Music. Zoals hij in een interview droogjes opmerkte: ‘Nee, ik heb thuis geen altviool om mee te repeteren.’
De concerten van Britten en Walton dateren beide uit de donkere tijd voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog. Britten was in verband met zijn dienstwijgering op gewetensgronden uitgeweken naar Noord-Amerika en voltooide daar zijn concert, dat in 1940 bij het New York Philharmonic in Carnegie Hall onder Barbirolli ten doop werd gehouden. Het is een magnifiek werk, dat door zijn strenge karakter nog steeds geen repertoirestuk is. Hopelijk draagt deze uitgave zijn steentje bij aan een beter begrip, aan de uitvoering zal het niet liggen. Hoewel er uitstekende alternatieven beschikbaar zijn op Decca (Lubotsky/ Britten) en EMI zelf (Ida Haendel/Berglund), zijn die beide opnames op het moment niet verkrijgbaar. Vengerov moet het opnemen tegen Lorraine McAslan op Naxos (een licentie van het voormalige Collins Classics) en inmiddels ook tegen Janine Jansen op Decca.
William Walton schreef zijn Altvioolconcert voor de legendarische altist Lionel Tertis,die het stuk inzag en prompt terugstuurde. Vervanger bij de wereldpremière was niemand minder dan de componist en altist Paul Hindemith. Hindemith had een geweldige techniek, maar zijn spel was volgens Walton ‘grof, hij ging staan en speelde….’. In 1961 maakte Walton een nieuwe orkestratie van het werk, voor een kleiner bezet orkest, en dat is de versie die nu overal wordt gespeeeld en meerdere malen is opgenomen. In de concertzaal is de kleinere orkestbezetting een zegening voor de altvioolsolist, bij een opname heb je van de grotere orkestbezetting dankzij de microfoon geen last. De gemiddelde luisteraar zal weinig verschil merken, alleen de toevoeging van de harp in de tweede versie valt op. Voor de kenners is het leuk om de twee naast elkaar te beluisteren en te constateren dat Walton ook in 1929 al een meester-orkestrator was.
Het Altvioolconcert is een zonnig en toegankelijk werkstuk en heeft zich al eerder mogen verheugen in de belangstelling van vioolvirtuozen, met name Yehudi Menuhin en (toen nog Nigel) Kennedy, beide eveneens voor EMI, dat hiermee minstens voor de derde keer dit concert vereeuwigt. Ook op de altviool toont Vengerov zich een meester, en technisch is er dan ook niets op deze uitvoering aan te merken, maar interpretatief zijn de beide heren op avontuur gegaan. Met name de tempokeuze voor het laatste deel zal menige kenner in het verkeerde keelgat schieten. Ter illustratie: de tijdsduur van dit deel is 16:23 tegenover 12:06 bij Menuhin/Walton en 12:42 bij Kennedy/Previn. In een tijd waarin musici elkaar in de haren vliegen over puntjes en streepjes om zo dicht mogelijk het ideaal van de componist te benaderen is het ronduit merkwaardig om zoveel poëtische lef te demonstreren tegenover muziek die nota bene meerdere malen door de componist zelf is vastgelegd. Enfin, de vele fans van Maxim Vengerov zal het een zorg zijn, en die maken op deze manier tenminste kennis met twee twintigste-eeuwse meesterwerken.