Brewaeys: Champ d'Action

Painted Pyramids - Si sentiva un po' stanco. - Black Rock Unfolding - Les Méandres de la Mémoire - OBAN - Il fiume del tempo passava.

Yutaka Oya en Pieter D'Hoore (piano), Jan Van Hoecke (blokfluit), Alain De Rudder (trompet), Arne Deforce (cello), Ludo Mariën (accordeon), Roel Das (electronica), Champ d'Action o.l.v. Jaan Bossier.

Et'cetera KTC 1408 • 73' •

www.lucbrewaeys.com

---

Luc Brewaeys is een Vlaamse componist die sinds 2009 als leraar compositie werkzaam is aan het Conservatorium te Rotterdam, een goede reden voor een nadere kennismaking. Brewaeys werd geboren in 1959 te Mortsel (België). Hij studeerde compositie bij André Laporte in Brussel, bij Franco Donatoni in Siena (Italië) en bij Brian Ferneyhough in Darmstadt (Duitsland). Van 1980 tot 1984 had hij regelmatige contacten met Iannis Xenakis in Parijs. Daaruit kunnen we direct concluderen dat Brewaeys zich liet vormen door docenten die op dat moment het voortouw van de avant-garde stevig in handen hadden, en dat hij zich internationaal en breed oriënteerde. Toch heeft Brewaeys van geen van deze mentoren in stilistisch opzicht iets overgenomen. Zijn grote voorbeelden zijn de zogenaamde spectralisten, Grisey, Vivier en Murail. Spectralisten houden zich bezig met boventonen en alles wat daarmee samenhangt. Hun composities bestaan grof gezegd uit klankvelden waarin op de vierkante millimeter gewerkt wordt met de boventonen van een klank, vaak geanaliseerd door een computer en vervolgens toch weer in traditioneel notenschrift aan de uitvoerenden voorgelegd. Het resultaat is vooral statisch en hypnotisch. Een van de beste voorbeelden is het kolossale Les Espaces Acoustiques van Gérard Grisey, dat begint met een eenzame altviool en eindigt met een ensemble van meer dan zestig musici.

Luc Brewaeys heeft deze werkwijze een nieuwe impuls gegeven. Hij voegt aan de statische klanksculpturen een symfonische dimensie toe, waardoor een nieuw fenomeen ontstaat, de spectrale symfonie. Acht symfonieën heeft hij inmiddels gecomponeerd, en zijn meesterlijke beheersing van dat negentiende-eeuwse fenomeen, het symfonieorkest, weet hij op uiterst vakbekwame en originele wijze naar zijn hand te zetten. Dat hij een begenadigd instrumentator is bewees hij met zijn 'hercompositie' van de complete Préludes voor piano van Debussy voor orkest. Het is verschrikkelijk jammer dat van de symfonieën van Brewaeys nauwelijks iets op geluidsdrager is verschenen, ondanks de tomeloze inzet van dirigent Arturo Tamayo. Zou het feit dat Brewaeys sinds 1985 werkzaam is als muziekregisseur bij de Vlaamse Omroep hem als componist in de weg staan?     

	Luc Brewaeys

Hoe dan ook, hier wordt op het label Et'cetera aan de Nederlandse luisteraar de gelegenheid geboden om kennis te maken met deze onverschrokken muziekvinder. Zes werken zijn geselecteerd, in bezetting variërend van solistisch tot een klein ensemble van negen instrumentalisten. Het grootste werk in lengte is Painted Pyramids voor piano solo, vijf spelers en electronica, zoiets als een spectralistisch pianoconcert. Si sensitiva un po'stanco... voor trompet solo klinkt als Miles Davis op een eenzame hotelkamer. Black Rock Unfolding voor cello en electronica komt uiterst dichtbij de eerder genoemde 'spectrale symfonie': de electronische vermenigvuldiging creëert een fascinerend symfonieorkest dat geheel uit cellisten bestaat. Les Méandres de la Mémoire voor blokfluit en piano exploreert de tegenstelling tussen het kwetsbare fluitje en de granieten pianoklank. Eerlijk gezegd lijkt mij de versie voor blokfluit en clavecimbel die dezer dagen op verschillende plaatsen in Nederland wordt gespeeld een meer voor de hand liggende combinatie. OBAN voor negen instrumenten is een van de werken die een andere interesse van Brewaeys illustreren: Schotse whiskeys. Diverse merken zijn inmiddels door hem vereeuwigd, en deze donker smakende 'single malt' heeft een passend gekleurde instrumentatie meegekregen. Il Fiume del Tempo Passava voor accordeon solo doet in zijn onorthodoxe behandeling van het instrument denken aan de oneerbiedige tractatie die Ligeti ons voorzette van dat andere mechanische blaasinstrument, het orgel.

Alle betrokkenen bij deze cd geven zich voor tweehonderd procent en de opname laat niets te wensen over. Als zodanig is het een uiterst belangwekkende uitgave. Toch is het merkwaardig dat een man die acht symfonieën aan de openbaarheid prijsgeeft in de internationale catalogus slechts vertegenwoordigd is door een dubbel-cd met orkestraties van zijn grote voorganger Claude Debussy.

Kom op Vlaanderen, jullie hebben een Filharmonie!