CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, juli 2019

Brahms: Vioolconcert in D, op. 77 - Dubbelconcert in a, op. 102

Tianwa Yang (viool), Gabriel Schwabe (cello), Deutsches Symphonie-Orchester Berlin o.l.v. Antoni Wit
Naxos 8.573772 • 72' •
Opname: juli 2017, Jesus-Christus-Kirche, Berlijn-Dahlem

   

Von mir kann ich Dir recht Drolliges erzählen. Ich habe nämlich den lustigen Einfall gehabt, ein Konzert für Geige und Cello zu schreiben.
Johannes Brahms, brief aan Clara Schumann, augustus 1887

Recht Drolliges - heel koddig, dat is zo ongeveer het laatste wat opkomt bij het luisteren naar het Dubbelconcert opus 102, de symfonische zwanenzang van de componist. De aanleiding was ook allerminst vrolijk. Joseph Joachim en de twee jaar jongere Brahms waren dikke vrienden totdat Joachim in 1880 verwikkeld raakte in een echtscheiding en Brahms de kant koos van mevrouw Joachim. Zeven lange jaren later was het Dubbelconcert voor viool en cello een voorzichtige poging van Brahms om de breuk te lijmen. De poging was succesvol, en de première vond plaats in Keulen, in oktober 1887, met Joachim, Robert Hausmann (voor wie Brahms zijn Tweede cellosonate had geschreven), en de componist als dirigent. Minder succesvol was het werk zelf, dat het aanvankelijk zwaar te verduren kreeg. Zelfs Clara schreef in haar dagboek: 'ik geloof niet in de toekomst van dit concert.. het ontbeert de warmte en de frisheid die zo vaak in zijn werken te vinden zijn'. Zijn vriend Theodor Billroth (een befaamd chirurg) schreef aan de criticus Eduard Hanslick dat hij het 'vervelend en vermoeiend vond, een echt seniel product'. Dat harde oordeel is vandaag de dag flink afgezwakt, maar wel moeten we vaststellen dat van de vier soloconcerten die Brahms naliet, het Dubbelconcert in populariteit flink achterloopt bij de overige drie.

In 1878, toen alles nog pais en vree was, schreef Brahms zijn Vioolconcert voor Joachim, die hem van advies diende en het werk van een cadens voorzag, die uiteraard de standaard is geworden, ondanks latere pogingen van Busoni (met pauken) en Kreisler. Ook het vioolconcert heeft het in het begin moeilijk gehad om het publiek te overtuigen, maar in de loop van de twintigste eeuw is het doorgedrongen tot de top vijf van meest gespeelde vioolconcerten.

Van het vioolconcert moeten in de loop der jaren enige honderden opnamen zijn verschenen, de teller ligt wat betreft het dubbelconcert flink lager en de combinatie van de beide concerten beperkt zich tot enige tientallen. Dat is op zich nog geen reden om reikhalzend naar een nieuwe opname uit te zien, maar deze nieuwkomer heb ik zonder mankeren aangevraagd vanwege de medewerking van violiste Tianwa Yang. Yang heeft zich op het label Naxos geprofileerd als een virtuoze voor wie geen zee te hoog gaat, en een musicienne die zich met hart en ziel inspant voor repertoire dat afwijkt van de norm. Ik besprak eerder haar opnamen van onder andere de vioolconcerten van Mario Castelnuovo-Tedesco en Wolfgang Rihm. Tianwa Yang maakte in 2000 op dertienjarige leeftijd furore met een opname van de Caprices van Paganini - de jongste vioolvirtuoos ooit. Vier jaar later begon haar verbintenis met Naxos en inmiddels zijn daar vijftien cd's verschenen.

Van haar partner op deze uitgave, Gabriel Schwabe, verscheen op Naxos een registratie van de drie cellosonates van Brahms. Samen zorgen ze voor uitvoeringen die modern van opvatting zijn wanneer het gaat om toonvorming en gebruik van vibrato. Geen kamerbrede streken met bijpassend vibrato, maar een heerlijk slank en warm geluid gecombineerd met een fijn geschakeerd vibrato dat nergens opdringerig wordt. Technisch is het spel van dit tweetal volmaakt, en de intonatie is spatzuiver. De opname haalt de solisten iets naar voren, met als gevolg een weldadige rust in de balans. Antoni Wit is veel meer dan de 'oude rot in het vak' waarvoor hij vaak wordt afgeschilderd - Wit is een groot dirigent met een kolossale staat van dienst aan het hoofd van de Warschause Philharmonie, waarvan hij niet alleen chef was, maar tevens algemeen directeur (hij studeerde af in de rechten). Hij heeft hier de beschikking over het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin en het resultaat is schitterend.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links