CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, april 2013

 

 

Brahms: Vioolconcert in D, op. 77

Schumann-Wieck: Drei Romanzen op. 22 voor viool en piano

Lisa Batiashvili (viool), Alice Sara Ott (piano), Staatskapelle Dresden o.l.v. Christian Thielemann

DG 479 0086 • 63' •

Opname: juni 2012, Lukaskirche, Dresden (Brahms); oktober 2012, Bavaria Musikstudios, München

 

 


Dit is Lisa Batiashvili’s tweede cd voor het label DG. De vorige, met de titel Echoes of Time, was geheel gewijd aan haar Georgische afkomst, met als pronkstuk het Eerste vioolconcert van Dmitri Sjostakovitsj. Een prachtige cd, waarop naast het grote vioolconcert ook een aantal kleinere werken voor viool en piano te horen waren. Ook op deze cd is dat het geval, al moet ik direct opmerken dat de vorige ons twintig minuten meer muziek bood. Het thema hier is Johannes Brahms en zijn idool Clara Schumann, met als verbindende schakel Joseph Joachim, voor wie Brahms zijn vioolconcert schreef. Lisa Batiashvili is dolgelukkig met het feit dat ze voor deze opname de beschikking had over de ‘ex Joachim’ Stradivarius uit 1715: inderdaad, het instrument waarop Joachim de première van dit concert gespeeld heeft. Dat betekent overigens niet dat ze gebruik maakt van de cadens die Joachim – zelf een verdienstelijk componist – voor Brahms vervaardigde. Net als Isabelle Faust in haar recente opname maakt ze gebruik van die van Ferruccio Busoni, die een partij voor de pauken meecomponeerde en heel brutaal een overgang voor solist en strijkorkest aan Brahms’ noten toevoegde. Na het vioolconcert krijgen we drie karakterstukken voor viool en piano te horen, die Clara Schumann in 1853 componeerde na jarenlang niets geschreven te hebben. Ze gaf de partituur cadeau aan de twintigjarige Johannes. Vreemd eigenlijk wanneer je bedenkt dat 1853 het jaar was waarin het helemaal misging met haar man Robert – die desondanks zijn eigen vioolconcert in datzelfde jaar schreef. Nog vreemder is dat Lisa er na die drie korte stukjes mee ophoudt, want wat was er nu logischer geweest om nog even door te gaan met iets van Joseph Joachim? Keuze genoeg.

De meest recente nieuwe opname van Brahms’ meesterwerk die mijn pad kruiste is van Isabelle Faust, op het label Harmonia Mundi, verschenen in 2011. Faust speelt samen met het Mahler Chamber Orchestra onder Daniel Harding, de koppeling is het Tweede strijksextet op. 36 – ik heb hem hier besproken. Hernieuwde beluistering leert dat het contrast tussen beide opnamen niet groter zou kunnen zijn. Het kleine strijkorkest (10-8-6-5-3), gecombineerd met Hardings nogal bruuske manier van dirigeren in een droge akoestiek geeft Faust eerlijk gezegd niet de kansen die ze verdient. De vlotte tempi waar ze zich op voorstaat blijken zonneklaar niet sneller uit te pakken dan die van anderen. Daar kunnen we nu die van Batiashvili ook nog eens naastleggen, en weer blijkt het reuze mee te vallen. Beide dames gebruiken zoals gezegd de paukencadens van Busoni in het eerste deel, en Lisa Batiashvili doet er precies 36 seconden langer over dan Isabelle Faust. Ook in de overige delen hebben we het over verwaarloosbare verschillen. Maar wat een verschil in aanpak bieden de beide Maestri en hun respectievelijke orkesten.

Sinds Christian Thielemann aan het hoofd staat van de Dresdner Staatskapelle gaat hij op het label DG de regelrechte concurrentie aan met de Berliner Philharmoniker van Rattle op EMI. Te oordelen naar de orkestklank die hij uit zijn manschappen weet te toveren is dat ook wel te begrijpen. In het opppervlakkige, maar wel sympathieke interview in het boekje merkt Batiashvili op dat ze vreesde voor logge tempi en een zware aanpak. Die zorgen blijken volkomen ongegrond: het eerste deel heeft de snelheid waar Isabelle Faust van droomde. Thielemann is in alle opzichten een voorbeeldige partner, die een schitterende orkestklank neerzet (waaraan de Lukaskirche zal hebben meegeholpen), met natuurlijke tempi waarin ruimte is voor fijnzinnige rubati op plekken waar je ze nog niet eerder hoorde. Lisa Batiashvili krijgt zo de ruimte om vrij als een leeuwerik boven het orkest te zweven en haar Stradivarius ‘ex Joachim’ te laten zingen.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links