Böhm: Complete orgel- en klavierwerken (volledige lijst onderaan bespreking)

Stef Tuinstra, Schnittger-orgel St. Jacobikirche Hamburg, Hinsz-orgel Mariakerk Zandeweer

Document DOC 1102 • 3.45’ • (3 cd’s)

www.nnoa.nl/nnoa12.htm

U hebt er waarschijnlijk niets van gemerkt, maar 2011 was het jaar van organist en componist Georg Böhm (1661-1733). Böhm heeft de eeuwen overleefd als een ‘Kleinmeister’, tot er in 2005 een document opdook waarin Johann Sebastian Bach zichzelf een leerling van Böhm noemt. Een extra prikkel voor organisten om deze leraar van een genie op zijn verjaardag opnieuw uit de schaduw te halen. De Belg Bernard Foucrolle presenteerde op het label Ricercar een mooie cd, opgenomen in Alkmaar, die ik hier eerder besprak
(klik hier). Nu komt Groninger Stef Tuinstra met een schitterend uitgegeven verzameling orgelwerken op drie cd’s. De titel luidt ‘Keyboard Works’, en dat is bescheiden voor een editie die de huidige totaalstand van Böhms bekende orgelwerken presenteert. Tuinstra, een leerling van organistenmaker Wim van Beek, is een erkende autoriteit op het gebied van de Noord-Duitse en Noord-Nederlandse orgelcultuur. Hij koos voor deze inspeling het magistrale vierklaviers Schnittger-orgel van de Jacobikerk in Hamburg. Dat instrument heeft de verschrikkingen van een oorlog ondergaan en is triomfantelijk herrezen.

Tuinstra heeft fantasie en vakmanschap in gelijke delen losgelaten op het bescheiden oeuvre van een componist over wie we nauwelijks iets weten. De primitieve wijze waarop deze werken zijn genoteerd nodigt uit tot nadenken en invullen, als in een basso continuo, en dat is wat deze editie zo boeiend maakt. Tuinstra neemt de uitdaging aan en kruipt in de huid van de componist om de gaten te vullen. Op de juiste momenten vult hij de koraalfantasieën aan met een voor die tijd vertrouwde koraalzetting uit het Görlitzer Tabulaturbuch. Een en ander resulteert in een Böhm zoals je die nog nooit gehoord hebt. Deze in beginsel bescheiden meester krijgt een geweldige allure door de manier waarop de dode tabulatuur hier tot leven wordt gewekt.

Stef Tuinstra laat op deze uitgave drie dingen horen: Böhm is een onderschatte componist, het Jacobi-orgel heeft meer kleurschakeringen dan je ooit voor mogelijk zou hebben gehouden, en hijzelf is een onovertroffen interpreet in dit repertoire. De lol van deze uitgave schuilt in de extra’s. Klavecimbelwerken die op een historisch instrument uit het Museum für Kunst und Gewerbe in Hamburg tot klinken komen. Een ‘Suite für Klavier’ die wordt vertolkt op het tweemanualige Hinsz orgel in Zandeweer. Om nog maar te zwijgen van het prachtige gebonden boek van 225 pagina’s met schitterende kleurenfoto’s waarin dit alles gehuisvest is. Kosten noch moeite zijn gespaard. Bijna zou ik de opnametechniek vergeten, die is zo natuurlijk dat ze niet opvalt, en dat is een groot compliment aan het adres van technicius Bert van Dijk. De onvermoeibare Okke Dijkhuizen is op zijn eigen label Document verantwoordelijk voor deze uitgave. Zonder zulke idealisten zou de wereld een stuk armer zijn. Arm zult u er niet van worden, gezien de schappelijke prijs, dus doe uw voordeel op www.documuziekproductie.nl

__________________________

CD 1: • 77'•
Hamburg, St. Jacobikirche | Arp Schnitger-orgel (1689-1693)
Praeludium in F
Ach wie nichtig, ach wie flüchtig
Christe, der du bist Tag und Licht *
Gelobet seist du, Jesu Christ
Freu sich sehr, o meine Seele
Christ lag in Todesbanden *
Herr Jesu Christ, dich zu uns wend
Nun bitten wir den Heiligen Geist
Praeludium in d

CD 2: • 77' •
Hamburg, St. Jacobikirche | Arp Schnitger-orgel (1689-1693)
Praeludium in C
Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort*
Christ lag in Todesbanden
Auf meinen lieben Gott
Christum wir sollen loben schon
Allein Gott in der Höh sei Ehr
Gelobet seist du, Jesu Christ
Praeludium in g
Aus tiefer Not schrei ich zu dir *
Vom Himmel hoch da komm ich her *
Vater unser im Himmelreich (aria)
Vater unser im Himmelreich (c.f. in de bas)
Vater unser im Himmelreich (aria pedaliter) *
Chaconne in G

*Uit/aus/from/du: Görlitzer Tabulaturbuch (1650) - Samuel Scheidt (1587-1654)

CD 3: • 74' •
Hamburg, St. Jacobikirche
Praeludium in a
Wer nur den lieben Gott läßt walten
Herr Christ, der einig Gottes Sohn

Hamburg, Museum für Kunst und Gewerbe | Zell-klavecimbel (1728)
Praeludium in g
Chaconne in G

Zandeweer, Mariakerk | Hinsz-orgel (1731)
Capriccio in D
Ach wie nichtig, ach wie flüchtig
Suite in D