CD-recensie

© Siebe Riedstra, september 2013

Dit is een nieuwe uitgave op het label Brilliant, maar hij is overgenomen van het label Tactus (vandaar de oudere opnamedatum en de bovenstaande link naar Spotify). Luigi Boccherini is vooral bekend geworden met zijn kamermuziek, waarin hij veel aandacht schonk aan de gitaar en de cello. Kwintetten met gitaar (Fandango) en twee cello’s schreef hij per dozijn, net als een berg celloconcerten. Het wonderlijke is dat van al die celloconcerten maar eentje repertoire heeft gehouden, en dat is een zwaar gecorrumpeerde concoctie van drie verschillende concertdelen, die gemaakt werd door Friedrich Grützmacher. Grützmacher was een negentiende-eeuwse cellovirtuoos die het beste met Boccherini voorhad, en laten we eerlijk zijn, zonder hem zou er geen celloconcert van Boccherini repertoire gehouden hebben. Sind de komst van de cd heeft Boccherini’s lot op geluidsdragers een enorme stimulans ondergaan. Naxos zorgde voor de gitaarkwartetten, cellokwartetten en strijkkwartetten. CPO ontfermde zich over de complete symfonieën en celloconcerten.

Boccherini heeft nauwelijks een reputatie als vocaal componist, maar één werk springt eruit: het Stabat Mater. Het bestaat in meer dan één versie, hier wordt de originele partituur uit 1781 gepresenteerd. In 1800 maakte Boccherini zelf een nieuwe redactie voor twee sopranen en tenor, waarvan Robert King en zijn manschappen een opname maakten voor Hyperion. Ongetwijfeld werd Boccherini op een idee gebracht door de immense populariteit van het Stabat Mater van Pergolesi. Pergolesi maakte niet alleen een geniale zetting, hij stierf schokkend jong, op het moment dat hij als operacomponist net was doorgebroken. Zijn Stabat Mater heeft zijn reputatie levend gehouden: zelfs Johann Sebastian kon er niet afblijven, en maakte een Duitstalige transcriptie op de tekst van Psalm 51 ‘Tilge Höchster meine Sünden’. Boccherini heeft goed naar Pergolesi geluisterd: hij koos dezelfde toonsoort, F, en dezelfde bezetting, strijkorkest. Tussen Boccherini’s eerste en tweede versie is weinig verschil – de noten zijn onveranderd, alleen de verdeling van de zangpartijen toont wat meer variatie.

Met deze opname is iets merkwaardigs aan de hand. Je moet hem van achter naar voren beluisteren. In het slotdeel, Quando corpus morietur, weet sopraan Barbara Vignudelli je tot tranen te roeren. In het openingsdeel, Stabat mater dolorosa, was ze kennelijk nog zoekende. Met name de merkwaardige uitspraak van de Latijnse tekst door een Italiaanse zangeres zorgt voor opgetrokken wenkbrauwen. De opnamegegevens vermelden twee opnamedata, de laatste dag van september en de eerst van oktober. Zo te horen wilde het allemaal net wat beter lukken op dag twee. Om nog even door te mopperen: een cd met een speelduur van drie kwartier valt wel erg karig uit, zelfs in het lage prijssegment. Samenvattend valt het mee: Brilliant heeft hier het rijk alleen – alleen Hyperion biedt een alternatief, en dat is de tweede versie. Welke versie u ook kiest, verzuim niet om dit ondergewaardeerde Stabat Mater te leren kennen. Het is een prachtig stuk muziek, Pergolesi waardig.

index