Barber: Symfonie nr. 1 - nr. 2 - School for scandal Overture - First Essay for orchestra.

Royal Scottish National Orchestra o.l.v Marin Alsop.

Naxos 8.559024 • 70' •

www.naxos.com

www.marinalsop.com

 

---

Samuel Barber (1910-81) valt de eer ten deel het meestgespeelde Amerikaanse orkestwerk te hebben geschapen: het Adagio for Strings. Hij was 28 jaar toen hij het schreef - het was aanvankelijk het langzame deel van zijn strijkkwartet. Toscanini nam het op zijn repertoire en vanaf dat moment stroomden de opdrachten binnen. Zeventig jaar later is het Adagio nog steeds een klassieke tophit, maar een deel van Barber's orkestrale oeuvre heeft inmiddels toch een laagje stof vergaard.

Barber was 26 jaar jong toen zijn Eerste symfonie ten doop werd gehouden door het Cleveland Orchestra o.l.v. Arthur Rodzinsky. Dat was in januari 1937, en in de zomer van dat jaar namen dezelfde krachten het stuk mee op tournee naar het Festival van Salzburg. De Eerste symfonie is een ééndelig werk van ruim 20 minuten, onderverdeeld in Inleiding-Allegro, Scherzo, Adagio en Finale: Passacaglia; al het muzikale materiaal is afgeleid van één thema. Naxos heeft de eerste drie onderdelen keurig apart geïndexeerd, maar is de Passacaglia vergeten. De schrijfwijze zou je het best kunnen karakteriseren als neoromantisch met een forse dosis contrapunt; het werk staat stilistisch ver af van vergelijkbare, maar veel 'Amerikaanser' werken als de beide derde's van Aaron Copland en Roy Harris. Toch is het een werk dat zich zou kunnen handhaven, en of de decennialang meestgespeelde Amerikaanse symfonie, de derde van Harris, dat ook zal kunnen moet nog worden bezien.

	Samuel Barber

Barber's tweede is veel radicaler, maar nog steeds romantisch-expressionistisch van karakter. Ze werd geschreven tijdens Barber's militaire diensttijd en was een opdracht van de Amerikaanse luchtmacht. De première werd in 1944 verzorgd door Serge Koussevitzky en het Boston Symphony Orchestra. Na een revisie nam Barber het werk in 1951 zelf op met een Londens gelegenheidsorkest voor Decca, een opname die later werd heruitgegeven door het label Everest. Desondanks wist het werk zich niet door te zetten, en in 1964 trok Barber het terug. Alleen het tweede deel, onder de titel Night Flight bleef als een zelfstandig orkestwerk gespaard. In 1966 werd het nieuwe onderkomen van de Metropolitan Opera in New York geopend met een galapremière van Barber's opera Anthony and Cleopatra. De kritiek was genadeloos. Barber zonk weg in een diepe depressie en in een opwelling van zelftwijfel vernietigde hij manuscript en partijen van zijn Tweede symfonie. Godzijdank werd na zijn dood in een pakhuis in Londen één set partijen teruggevonden. De helaas veel te vroeg gestorven dirigent Andrew Schenck ijverde in de jaren tachtig voor een revival van de tweede, die resulteerde in de cd- première. In 1993 maakte Neeme Järvi als chef van het Detroit Symphony Orchestra een opname voor de 'American Series' van het label Chandos. Järvi had die serie al geopend met de Eerste symfonie. Zijn beide Barbers waren oorspronkelijk gekoppeld met symfonieën van Amy Beach en George Bristow, maar inmiddels heeft Chandos ze daarnaast heruitgegeven op één schijf, tevens verkrijgbaar als download in mp3 formaat of 'lossless audio' (zie bij. www.chandos.net).

Deze nieuwe opname van de Amerikaanse maestra Marin Alsop met het Royal Scottish National Orchestra laat de bestaande ver achter zich. Het Nieuw-Zeelandse orkest waar Schenck het mee moest stellen haalt het in technisch opzicht niet bij de Schotten, en Barber's weelderige orkestraties verleiden Järvi tot een veel te mollige orkestklank. Alsop heeft een atletische opvatting die de werken precies de goede balans bezorgt tussen klankschoonheid, kracht en vaart. De briljante concertouverture School for Scandal en een spannend 'First Essay for Orchestra' completeren de disc. De uitstekende opname is gemaakt door Andrew Walton, maar zelfs zìjn vakmanschap kan de tekortkomingen van de opnamelocatie, de Henry Wood Hall in Glasgow, niet verhelen. Desalniettemin: een must.