CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, september 2014

 

Bach: Cantate Wir müssen durch viel Trübsal gehen BWV 146 - Cantate Ihr werdet weinen und heulen BWV 103- Cantate Allein zu dir, Herr Jesu Christ BWV 33

Caroline Weynants (sopraan), Damien Guillon (altus), Margot Oitzinger (alt, BWV 146), Marcus Ullmann (tenor), Reinoud van Mechelen (tenor, BWV 146), Lieven Termont (bas), Lorenzo Ghielmi (orgel), Il Gardellino o.l.v. Marcel Ponseele (hobo)

Passacaille 987 71'

Opname: maart 2013, Amuz, Antwerpen (BWV 103 & 33); sept 2013 Santuario del Divin Prigioniero, Colorina, Italië (BWV 146)

* * *

Bach: Cantate Wir müssen durch viel Trübsal gehen BWV 146

Maria Keohane (sopraan), Maarten Engeltjes (altus), Benjamin Hulett (tenor), Christian Immler (bas), Leo van Doeselaar (orgel), Nederlandse Bachvereniging o.l.v. Jos van Veldhoven

http://allofbach.com/nl/bwv/bwv-146/detail/

Live-opname: 5 okt 2013, Martinikerk, Groningen

 

Wie kennis heeft gemaakt met de selectieve opnames van Bachs Cantates door Philippe Herreweghe zal ongetwijfeld menigmaal diep geroerd zijn door het magistrale spel van Marcel Ponseele. Ponseele bespeelt de hobo, de hobo d'amore en de hobo da caccia (althobo) - vooral dat laatste instrument is alleen al door zijn verschijning een fascinerend fenomeen. Marcel Ponseele is ook mede-oprichter van het ensemble Il Gardellino, genoemd naar een fluitconcert van Antonio Vivaldi - fluitist Jan de Winne was in 1988 zijn makker. Il Gardellino heeft in de loop der jaren zijn eigen licht laten schijnen op een aantal cantates van Johann Sebastian, en voegt met deze aflevering een interessante kijk op een schitterend meesterwerk toe: Cantate 146 'Wir müssen durch viel Trübsal in das Reich Gottes gehen'.

Cantate 146 begint met een sinfonia die niets anders is dan het eerste deel van een orgelconcert - een herschrijving van een vioolconcert dat later nogmaals verscheen als het klavecimbelconcert BWV 1052. Het wonder gebeurt in het tweede deel van de Cantate, het openingkoor, waarvan de vocale partij razend knap in het instrumentale langzame deel van dat concert is ingeweven. Uitvoeringen van deze cantate scharnieren uiteraard rond het orgel in kwestie. In vele gevallen zal dat een zogenaamd kistorgel zijn, een verplaatsbaar instrument met een handvol registers. Uiteraard schreef Bach zijn orgelpartijen niet voor een kistorgel, maar voor een volwassen instrument, dat op de koorgalerij ook nog plaats bood aan de rest van de uitvoerenden.

Il Gardellino werkt regelmatig samen met de Italiaanse toetsenist Lorenzo Ghielmi, en deze opname werd gemaakt in de Italiaanse Alpen, in het stadje Colorino. Daar bouwde Giovanni Pradella in 2007 een éénklaviers instrument dat in de lagere stemming staat die voor deze muziek nodig is, en gelijkvloers staat opgesteld. De vocale bezetting is beperkt tot twee per stem, en zo ontstaat een beeld van intiem musiceren in een kerkse akoestiek. Het resultaat is in alle opzichten overtuigend. Knap gedaan is de overgang naar de tweede cantate op deze schijf, want die is opgenomen in een heel andere locatie - en daar merk je niets van. We hebben het dan over AMUZ, een ander woord voor de St.-Augustinuskerk in Antwerpen. De beide andere cantates die daar werden vastgelegd, gaan over hetzelfde onderwerp als BWV 146: het aardse tranendal dat zal worden verwisseld voor de hemelse rust. Op de Gardellino cd tenslotte wacht u nog een verrassing in de vorm van de aria 'Wie furchtsam wankten meine Schritte' uit Cantate 33. Een prachtig voorbeeld van een 'wandelende bas', en mooi gezongen door altus Damien Guillon.

Terug naar Cantate 146 in een andere uitvoering, die iedereen maar zo kan bekijken en beluisteren op het internet, dank zij een schitterend initiatief van De Nederlandse Bachvereniging: allofbach.com. Alle werken van JSB moeten in de loop van de komende jaren te zien en te horen zijn op deze site. Uiteraard is het nog lang zo ver niet, maar hou ze in de gaten: elke vrijdag wordt een vers BWV nummer aan de collectie toegevoegd. Op bovenstaande link zien we dirigent Jos van Veldhoven en organist Leo van Doeselaar aan het werk in de Martinikerk te Groningen. Alweer een heel andere situatie, waarin organist en dirigent alleen kunnen communiceren dankzij digitale technieken. Leo ziet Jos op een schermpje. Het schitterend gerestaureerde Schnittger orgel staat zo te zien in een andere stemming dan de rest van het gezelschap, maar dat weerhoudt Leo van Doeselaar niet van een prachtprestatie, om van de fraaie koorklank maar te zwijgen. Aan de verfilming is veel aandacht besteed, er is ruim zicht op de organist en de klank is zowel via koptelefoon als airplay uitstekend van kwaliteit. Verzuim vooral niet een aangenaam halfuurtje aan deze topuitvoering te besteden.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links