CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, mei 2013

 

Bach: Complete orgelwerken op moderne orgels Vol. 6

Toccata & Fuga in d, BWV 538 – Triosonate I in Es, BWV 525 – Praeludium & Fuga in g, BWV 535 – Leipziger Choräle: Nun komm, der Heiden Heiland, BWV 659-661 – Concerto in d naar Vivaldi, BWV 596

Eric Koevoets op het Marcussen-orgel van de Laurenskerk te Rotterdam

Swell Recording SWCD 2013 • 66' •

Opname: 10-11 juni 2012

www.erickoevoets.nl

 

Stelling: Nederland is koploper wanneer het gaat om registraties van de complete orgelwerken van J.S.Bach. De oorzaak ligt in de prachtige instrumenten die ons land rijk is, en de uitstekende kwaliteit van de mannen en vrouwen die erop hebben leren spelen. Terugblikkend op een halve eeuw Bach in Nederland lag het voor de hand dat Gustav Leonhardt het spits zou hebben afgebeten. Hij was Bach in een speelfilm, maakte een aantal prachtige opnamen, maar een complete editie was hem niet vergund. Zijn leerling Ton Koopman probeerde het drie keer, en bij de derde keer, voor Teldec, was het raak – en hoe! Ewald Kooiman voltooide twee integrales, maar werd bij zijn derde poging door de dood ingehaald. Desondanks werd ze door zijn leerlingen voltooid en vorig jaar in Haarlem gepresenteerd – het label Aeolus realiseerde een en ander dank zij een genereuze gift van een bewonderaar. Jacques van Oortmerssens inspeling op Challenge vordert gestaag. Piet Wiersma schiep zijn eigen ‘Bach in Groningen’, maar ook daar greep het noodlot in – Piet voltooide zijn levenswerk niet. Tachtigplusser Wim van Beek heeft prachtige cd’s neergezet in zijn serie Bach / Beek. Recentelijk voegde Jolanda Zwoferink zich in dit gezelschap, met twee cd’s op het schitterende Silbermann orgel van de Hofkirche te Dresden – het hoopvolle begin van een complete registratie. Haar leraar Bram Beekman maakte een degelijke integrale voor het label Lindenberg op Nederlandse orgels, goudeerlijke interpretaties naar de letter – helaas is het label verdwenen. Cor Ardesch zou ik bijna vergeten, zijn complete Bach op het Bach-orgel in Dordrecht is flink over de helft. Last but not least heeft de voortreffelijke Piet Kee een aantal mooie Bach-cd’s ingespeeld voor het label Chandos op historische instrumenten.

Eric Koevoets (Rotterdam, 1967) is in dit gezelschap een geheimtip. Hij was leerling van Jet Dubbeldam, studeerde improvisatie bij Arie J. Keijzer en is werkzaam in zijn geboortestreek. Eerst van 1990-2006 als organist van de Sint Antoniuskerk te Dordrecht, vervolgens van de Sint Lambertus te Rotterdam-Kralingen. In alle rust werkt hij aan een integrale waarvan deze aflevering de elfde cd is. Hij is dus over de helft. Eerder verraste hij met een schitterende complete César Franck, eveneens in eigen beheer uitgebracht en hier enthousiast besproken. Koevoets is een organist die op een geheel eigen manier bezig is met Bach. Hij begon in 2007 op ‘zijn’ orgel in de Sint Antoniuskerk te Dordrecht, een modern instrmuent (1950) uit de werkplaats van orgelbouwer Pels. Koevoets is vergroeid met dit fraaie instrument en heeft daar de eerste helft van zijn integrale op vijf dubbel-cd’s vertolkt (grotendeels live), met kleine uitstapjes naar mooie instrumenten van Verschueren en Maarschalkerweerd. Met deze aflevering gaat het roer om, hij heeft besloten te verhuizen naar moderne instrumenten ‘met een reputatie’. Om groots te beginnen kiest hij voor het kolossale Marcussen-orgel in Rotterdam. Koevoets is een rasmuzikant die de kleuren van dit magistrale instrument op een volkomen natuurlijke manier tot klinken laat komen. Een anonieme kennismaking met de subtiele lyriek in het koraalvoorspel Nun komm, der Heiden Heiland in het radio4programma ‘Haffmans Mooiste’ was voor mij een goede reden om de gehele cd te willen beluisteren. Het was de moeite waard. Maar pas op: in tegenstelling tot de eerste helft van deze editie gaat het hier niet om een live-opname.

Het Marcussen-orgel lijkt zo’n logische keuze, toch werd een cd met uitsluitend werken van Bach daar nog niet gemaakt. Reden genoeg voor Koevoets om zijn eerste stap in de wijde orgelwereld te zetten op dit schitterende instrument. Ik ben benieuwd waarop hij ons in de volgende aflevering trakteert. Toch wil ik een lans breken voor de ‘eerste helft’ van deze ‘Complete Bach on Modern Instruments’, zoals de titel luidt. Want die overstap naar moderne instrumenten met een reputatie is geen enkele reden om de opnames die op het minder gerenommeerde Pels-orgel zijn gemaakt links te laten liggen. Bach en Pels, hoe kom je er op, hoor ik u denken. Eric Koevoets kwam er op en zette door. Daar is niet alleen moed voor nodig, maar vooral fantasie. Met zijn Franck bewees Koevoets al dat hij dit instrument kent als zijn broekzak, met deze Bach zet hij het naar zijn hand. Het is de combinatie van het orgel met een organist die de noten van Bach zo weet neer te zetten dat je met plezier en nieuwsgierigheid blijft luisteren naar intrigerende klankcombinaties en stimulerende vondsten. Koevoets is niet streng in de leer, en hij veroorlooft zich kleine dichterlijke vrijheden. Wel valt hij soms op door uitgesproken tempo-opvattingen: net als in zijn Franck heeft hij het geduld om een langzaam tempo echt uit te spelen. In de koraalgebonden werken kan dat tot schitterende resultaten leiden, in een paar Triosonates stelt hij je geduld soms op de proef. Als u nieuwsgierig geworden bent, neem dan een kijkje op de website www.erickoevoets.nl, daar vindt u alle details, de toelichtingen, en geluidsfragmenten. Het is echt de moeite waard. Wanneer je twijfelt is het altijd lastig kiezen, en daarom kan ik u aanraden om gewoon te beginnen met deel 1. Dat is in zijn geheel in Dordrecht opgenomen en bevat alle ingrediënten van een (twee voor de prijs van één) boeiend orgelrecital. Grote concertwerken, juweeltjes van koraalvoorspelen en een veelkleurige interpretatie van de Passacaglia in c. Gewoon doen.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links