Verdi: Simon Boccanegra (versie 1857).

Sesto Bruscantini (Simon Boccanegra),  Josella Ligi (Amelia Grimaldi/Maria Boccanegra), André Turp (Gabriele Adorno), Gwynne Howell (Jacopo Fiesco), William Elvin (Paolo Albiani), Paul Hudson (Pietro), BBC Singers & BBC Concert Orchestra o.l.v. John Matheson.

Opera Rara ORCV 302 (2 cd's)

 

 

---

De eerste Simon Boccanegra - terecht overvleugeld, ten onrechte onbekend

Verdi's eerste versie van Simon Boccanegra, op een libretto van Francesco Maria Piave, heeft het bij het publiek nooit gemaakt. Niet omdat het een zwakke opera was, maar omdat Verdi zijn tijd iets te ver vooruit was. Een volledig op dramatiek gericht voorspel, nauwelijks conventionele aria's (alleen voor de tenor in het tweede bedrijf, maar juist diens karakter is eveneens opvallend 'conventioneel') en alleen een hint van een het toen nog traditionele stretta (na een toch al weinig 'conventioneel'  liefdesduet) - het was al met al niet de opera waarop het Venetiaanse publiek in 1857 zat te wachten. Verdi wist echter wel beter en zonder twijfel zou die eerste Simon Boccanegra in onze eeuw, in het voetspoor van Macbeth, ook een triomfantelijke revival hebben beleefd.

Toen zich twee decennia later echter voor Verdi de mogelijke samenwerking met Arrigo Boito aandiende, viel de keuze op Simon Boccanegra om het samengaan van beider karakters te testen en er ontstond een tweede versie, die mede dankzij enkele ingrepen in het libretto uitgroeide tot het rijpe meesterwerk dat we nu kennen. Maar het blijft een meesterwerk met zwakke plekken. Waar de eerste versie een homogeen geheel was, blijkt de tweede versie na een grootse eerste akte stilistisch in te zakken met een tweede bedrijf dat datzelfde niveau niet haalt en daar - vooral door de conventionele tekening van Gabriele Adorno - opeens een opvallend staaltje 'ouderwetse opera' oplevert.

De originele versie uit 1857 beleefde in 1975 een concertante revival bij de BBC en de uitzending van dat concert op 1 januari 1976 circuleerde decennia lang onder Verdi-kenners als een 'hot item' - zelfs toen ook nieuwe uitvoeringen beschikbaar kwamen. Dat heeft in hoge mate te maken met de sfeer van die opname, tot stand gekomen onder supervisie van Verdi-kenner Julian Budden en met opmerkelijke autoriteit gedirigeerd door John Matheson.

De originele banden werden onlangs door Opera Rara op de markt gebracht in het kader van een kleine serie 'Verdi-originals', waarin ook oorspronkelijke versie van Macbeth, Don Carlos en La forza del destino verschenen en het blijk nog altijd een item waar de ware verdiaan niet omheen kan. Terecht zorgde Opera Rara dan ook voor een luxueuze uitgave met een solide, rijkelijk geïllustreerd tekstboek waarin we naast het originele libretto ook allerlei historische details vinden.

Matheson houdt met het ensemble van de BBC een vurig pleidooi voor deze partituur en werd daarbij gesteund door een ensemble van grote klasse. Sesto Bruscantini, ten onrechte dikwijls in een vakje gestopt als 'raskomediant',  blijkt een Doge met grote persoonlijkheid, Gwynne Howell, jarenlang de 'huisbas' van Covent Garden geeft hem weerwerk als een heel betrokken en menselijke Fiesco, André Turp is als Gabriele de juiste mengeling van heethoofd en lyrische minnaar, en William Elvis completeert het kwartet mannelijke hoofdrollen als een markante Paolo. De Amelia van Josella Ligi klinkt helaas een beetje stug, maar werkt geen echte smet op de opname. Kortom: een 'prima uitvoering', zoals dat tegenwoordig heet. De digitalisering verdient eveneens de hoogste lof en de presentatie is een toonbeeld van een goede smaak die in cd-land al te vaak ontbreekt.