Mozart: Don Giovanni.

Hermann Prey (Don Giovanni), Georg Stern (Leporello), Elisabeth Grümmer (Donna Anna), Fritz Wunderlich (Don Ottavio), Hildegard Hillebrecht (Donna Elvira), Edith Mathis (Zerlina), Hans-Georg Knoblich (Masetto), Franz Crass (Der Komtur), Chor der Oper Köln, Gürzenich-Orchester Köln o.l.v. Wolfgang Sawallisch.

DG 476 3676 (3 cd's - live-opname: 20 maart 1960)

---

Het einde van het jaar bracht een van de grootste fonografische verrassingen van de afgelopen decennia. Dankzij het speurwerk van de Duitse journalist Thomas Voigt dook uit de Keulse archieven plotseling een live-opname op van Don Giovanni met een jonge Hermann Prey in de titelrol en een al even jonge Fritz Wunderlich als Don Ottavio. Natuurlijk gaat de grootste belangstelling uit naar de laatste en inderdaad: Wunderlich was dé Ottavio uit het tijdperk na Richard Tauber, zelfs in een Duitse vertaling zo Italiaans, zo kleurrijk en zo stijlvol als we alleen maar hadden kunnen dromen. Na Tamino was dit waarschijnlijk zijn belangrijkste rol, maar zijn voortijdige dood beroofde ons van zijn aandeel in de complete opname onder Karl Böhm. Die lacune is nu dus opgevuld en ondanks de Duitse vertaling maakt alleen dat al deze uitgave van onschatbare waarde.

Daarnaast blijkt de titelrol van Hermann Prey een ware ontdekking. Hij heeft de rol daarna nog maar zelden gezongen en het lijkt of de rol hem niet lag. Na een voorstelling in Aix-en-Provence, enkele jaren later, schreef een recensent zelfs dat hij hem met een gerust hart zijn dochter had toevertrouwd. Misschien vreemd voor iedereen die deze zanger kent als een nu eens fluwelige, dan weer kwikzilveren Rossini-barbier, maar ik heb het vermoeden dat Prey moeite had zich in een andere taal dan het Duits in rollen in te leven. Hij was altijd een zanger die sterk vanuit de tekst werkte (zelfs als hij soms te nonchalant was om die goed te leren...) en in deze uitvoering zindert en charmeert zijn Don Giovanni in iedere scène waarin hij optreedt.

Het waren toen gouden tijden in het Keulse Opernhaus waar intendant Oscar Fritz Schuh zelf de regie voerde, en waar een aanstormende Wolfgang Sawallisch de voorstelling muzikaal bezielde. Tegenover Wunderlich en Prey stond verder de grootste Donna Anna uit de toenmalige Duitse operawereld: de onvergelijkelijke Elisabeth Grümmer die speciaal voor deze productie uit Berlijn was overgekomen. Een totaal onbekende Edith Mathis, toen nauwelijks 22 jaar oud, betoverde en betovert nog steeds als een Zerlina met goud in haar stem, terwijl Franz Crass, een van de grootste Wagner-bassen van de jaren zestig, een Commendatore van grote allure bijdroeg. Uit het vaste Keulse ensemble kwamen de schalkse Leporello van Georg Stern, de licht ontvlambare Masetto van Hans-Georg Knoblich en de iets te zware Donna Elvira van Hildegard Hillebrecht, maar de laatste is zangeres genoeg om met haar muzikaliteit ieder wezenlijk bezwaar tegen haar 'dramatische' vertolking Elvira te overwinnen.

De vooral in de recitatieven soms wat houterige vertaling zal vooral jongere generaties wat onwennig in de oren klinken en ook de klank van deze bijna vijftig jaar oude live-opname is natuurlijk niet optimaal. Niet alleen horen we bescheiden gestommel op de toneelvloer en enkele andere bijgeluiden, maar de opname lijdt ook onder een zeker kikvorsperspectief. Het is alsof de uitvoering werd vastgelegd met één centrale microfoon die alle binnen een bepaalde cirkel goed oppakte, terwijl orkesten en stemmen die zich verder weg bevonden ook meteen uit het klankbeeld wegliepen. Dit went echter snel en het zou ondankbaar zijn hiervan ene probleem te maken. Deze uitvoering was wat de Duitsers zo graag een 'Sternstunde' noemen en laten we dankbaar zijn dat we deze cd's nu tot onze beschikking hebben. De vraag dringt zich alleen op wat er nog meer in de Keulse en andere archieven verscholen ligt...