CD-recensie

 

© Paul Korenhof, december 2021

Moniuszko: Halka

Magdalena Molendowska (Halka), Magdalena Wilczynska-Gos (Zofia), Lukasz Golinski (Janusz), Dominik Sutowicz (Jontek), Rafal Korpik (Stolnik), Damian Konieczek (Dziemba), Piotr Friebe (Boer), Bartlomiej Szczeszek (Doedelzakspeler)
Opera van Poznan
Dirigent: Gabriel Chmura
Naxos 8.660485-86 (2 cd's)
Opname: Poznan, 11 november 2019

   

Op Poolse lp's uit het begin van de jaren vijftig, eveneens afkomstig uit de Opera van Poznan, kwam Moniuszko's belangrijkste opera (tevens de meest gespeelde Poolse opera) mij altijd een beetje saai over. Twee cd-versies met opnamen uit de jaren tachtig, de eerste met het radio-orkest uit Krakau onder Jerzy Semkow, de tweede uit het Theater Wielki in Warschau onder Robert Satanowski, boeiden mij aanmerkelijk meer, al was het maar door de medewerking aan beide van de tenor Wieslaw Ochman en de bariton Andrzej Hiolski. Maar als ik heel eerlijk moet zijn: echt overtuigd door de dramatische kracht van Halka ben ik pas door deze nieuwe uitgave.

Toen ik voor deze bespreking ook de drie andere opnamen erbij pakte, moest ik concluderen dat het waarschijnlijk ook wel een beetje aan mij lag. Ik vermoed dat ik die vorige opname onwillekeurig te veel als nationale Poolse folklore bleef zien, ook omdat zij naar mijn smaak iets te veel nadruk legden op het muzikale aspect en te weinig drama en hartstocht ademden. Mooie muziek, interessant vanwege het nationalistische element en de folkloristische invloeden, maar ik werd pas gegrepen door het drama toen ik - eigenlijk zonder al te grote verwachtingen - deze nieuwe cd's ging beluisteren.

Dat ik nu opeens 'om' ben, is vooral te danken aan de muzikale overtuigingskracht van de vorig jaar op 74-jarige leeftijd overleden Gabriel Chmura, die het werk plaatst in de schijnwerper van de gehele Europese muziekdramatiek. Toen Moniuszko in 1848 de feitelijke compositie afsloot, was de Europese operawereld in de ban van Donizetti, Rossini en Auber, had Verdi net zijn eerste versie van Macbeth geschreven en had Berlioz ondanks half lege zalen bij insiders de aandacht getrokken met La Damnation de Faust . (Toen het werk pas tien jaar later in première ging, was de belangrijkste wijziging de verdeling van twee in vier bedrijven.)

Chmura plaatst Halka duidelijk in die sfeer van muzikale hoogromantiek en integreert daarin ook de folkloristische elementen, die daardoor bovendien een duidelijk dramatische functie krijgen. Heel sterk werkt dat onder meer door in de koordelen, die bijvoorbeeld tijdens de finale van het derde bedrijf in 'drive' en heftigheid doen denken aan de eerste akte van Verdi's Nabucco en aan sommige bladzijden uit Berlioz' Benvenuto Cellini. Maar nog sterker komt het tot uiting in de solistische partijen, die in deze Poolse dorpstragedie (het verhaal doet een beetje denken aan Falla's La vida breve) uitgroeien tot een verdiaanse allure.

Een goed voorbeeld van dat laatste is de Jontek van Dominik Sutowicz, geen lyrische tenor met de zilverglans van Ochman, maar een zanger met een breder timbre en de dramatiek van een spinto-tenor als de vorig jaar overleden Giuseppe Giacomini. Een vergelijkbaar verschil horen we in de bijzonder sterke titelrol van Magdalena Molendowska, een jonge sopraan die geschapen lijkt voor het Puccini-repertoire. Haar Halka straalt over het orkest heen met een gloed die Cio-Cio-San en Minnie niet zouden misstaan, en die ik graag ook eens zou horen in Giorgetta ( Il tabarro ). Niet minder opmerkelijk zijn de bariton Lukasz Golinski als de trouweloze Janusz en de bas Rafal Korpik als de ietwat pompeuze Stolnik (een neefje van burgemeester Van Bett in Zar und Zimmermann).

Dat deze uitgave zo overtuigend uitgroeit tot een eerbetoon aan wijlen Gabriel Chmura, is daarnaast te danken aan de schitterende live-opname, vol en helder van klank, met een balans waar menige studio-opname een voorbeeld aan kan nemen. Van het publiek in het theater van Poznan is zelfs weinig meer te merken dan een opendoekje voor Jontek in het laatste bedrijf. Het cd-boekje moet het natuurlijk stellen met het van Naxos bekende priegelige lettertje, maar voor het libretto (Pools-Engels) wordt verwezen naar de beter leesbare site van Naxos.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links