CD-recensie

 

© Kees de Leeuw, november 2021

Wranitzky - Orchestral Works 3

Ouverture Mitgefühl – Symfonie in D, op. 25 (La chasse) – Ouverture Die gute Mutter – Symfonie in C, op. 33 nr. 2

Czech Philharmonic Chamber Orchestra Pardubice o.l.v. Marek Stilec
Naxos 8.574289 • 69' •
Opname: juni & juli 2020, Huis van de Cultuur, Pardubice (Tsjechië)

   

Pavel Vranický (of Vranitzký of Wranitzky) werd in 1756 geboren in Moravië. In zijn jeugd kreeg hij zangles en leerde hiernaast orgel, viool en altviool te spelen. Toen hij met zijn halfbroer Antonín naar Wenen ging werden hun namen gegermaniseerd in Anton en Paul Wranitzky. Anton was ook opgeleid als musicus en componeerde onder meer 14 symfonieën. Er is niet veel van zijn oeuvre op cd verschenen en ik vermoed dat menigeen zijn naam niet kent. Paul daarentegen krijgt juist wat meer aandacht. Naxos geeft een serie cd's met orkestrale werken uit, nadat eerder onder meer Matthias Bamert met de Londen Mozart Players (Chandos) en Howard Griffiths met de NDR Radiophilharmonie (CPO) én met het Münchener Kammerorchester (Sony) opnamen maakten van het symfonisch oeuvre van Wranitzky.

Wranitzky kwam via de vrijmetselarij loges in Wenen in contact met Mozart en, als gast, de 'Zweedse Mozart', Joseph Martin Kraus (1756-1792). De heren werden in 1756 geboren, maar Wranitzky startte beduidend later met componeren dan Mozart en Kraus. Daar hij zijn beide collega's ruimschoots overleefde kon hij toch een groot oeuvre scheppen. Dat hij hoog werd aangeslagen bij de loge blijkt wel uit een concert uit 1785 waar hij maar het liefst twee symfonieën voor componeerde.

Wranitzky had aanstellingen bij twee verschillende theaters. Als secretaris van de Wiener Tonkünstler-Sozietät wist hij zelfs een conflict over de toetreding van Haydn te bezweren. Haydn vroeg Wranitzky - mede uit dankbaarheid? - als dirigent voor de eerste uitvoeringen van Die Schöpfung in Wenen. Hij mocht zelfs in 1800 in Wenen de première van Beethovens Eerste symfonie dirigeren. Wranitzky was bovendien de lievelingscomponist van keizerin Marie Therese. Dat hij na zijn plotselinge dood in 1808 toch snel in de vergetelheid raakte kwam vooral omdat de composities van Haydn, Mozart en Beethoven het werk van Wranitzky overschaduwden.

In het oeuvre van Wranitzky neemt het genre symfonie een belangrijke plaats in. Volgens het cd-boekje zijn er nu nog maar liefst 45 symfonieën bekend. In andere bronnen worden getallen van boven de vijftig genoemd en het is niet uitgesloten dat het er zelfs nog meer zijn, waaronder een aantal dat we nu niet meer kennen.

La chasse lijkt soms meer een natuursymfonie dan een jachtsymfonie. In de rustige pastorale middendelen zorgen hobo en fluit voor vooral lieflijk vogelgezang. Pas in het laatste deel begint de jacht, geïllustreerd door onvermijdelijke hoornsignalen. In de hier opgenomen versie is het orkest uitgebreid met trompetten en in het laatste deel bovendien met pauken. Deze versie werd gespeeld tijdens de besloten concerten van Ferdinand III van Toscane die toen in ballingschap in Wenen verbleef. Het is een première op cd en daarbij niet de enige!

De andere symfonie toont aan dat Wranitzky van onverwachte wendingen hield en aldus ontsnapte aan de soms erg grote voorspelbaarheid van de muziek van een aantal van zijn achttiende-eeuwse collega's. Het valt op dat hoewel hij zelf geen blazer was, veel wist van de mogelijkheden van vooral de houten blaasinstrumenten. In beide symfonieën bespeur ik Sturm und Drang: er zit enorme vaart in de muziek .

De ouvertures lijken meer dan eens vooral op cd gezet met het oog op een respectabele speelduur, want de muzikale waarde ervan vind ik bij herhaling niet bijzonder hoog. Toch bleek het een aangename verrassing dat Wranitzky wel degelijk in dit genre iets te vertellen heeft.

Het orkest is goed, ook al doet het qua stijl wat gedateerd aan. Vooral bij de strijkers lijken invloeden uit de oude muziek beweging niet erg te zijn doorgedrongen. Voor wie dit geen bezwaar is valt er veel te genieten.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links