CD-recensie
© Harry-Imre Dijkstra, januari 2022
György Ligeti - The 18 Études Ligeti: Études (Boek I, II, III) Danny Driver (piano) |
 |
Over de uitgave met György Ligeti's complete 18 Études, gespeeld door de Engelse pianist Danny Driver, kunnen we kort zijn: het is de nieuwe referentie-opname, niets minder! Driver verenigt in zijn spel in en visie op de drie cycli net zo'n veelheid aan indrukken, details en muzikaliteit als Ligeti destijds magisch heeft weten te vermengen in deze pianowerken, zijn zwanenzang als componist.
Motieven om Drivers uitvoeringen te bewonderen zijn er legio, maar twee steken eruit: de 'oefenstukken' klinken als pure, lyrische en volkleurige muziek en dankzij de fenomenale technische vaardigheden van de pianist ligt ook alle aandacht bij die muziek; ten tweede lukt het Driver om ook de drie 'boeken' met études als kleine cyclus te verenigen, waardoor eigenlijk drie afgeronde werken ontstaan, zelfs al heeft Ligeti de laatste geplande études niet kunnen voltooien. Die drie kleine cycli krijgen daardoor een karakteristiek: de eerste is het meest gevarieerd en wellicht ook meest expressief, de tweede kenmerkt zich door veelvuldige chromatische, kaleiscopische patronen en lijkt meer dan een zweem van maniakaliteit in zich te herbergen, de derde spreekt een sobere taal, een vorm van ascese die is gevangen in canonische gedachten. Pianist Danny Driver voegt aan de rustige stukken dan nog poëzie en een lucide kalmte toe die eens temeer bewijzen, dat Ligeti's études gezien moeten worden als een standaardwerk, in de lijn van de étude-cycli van Chopin, Liszt, Debussy en Rachmaninov. Want al is naar zeggen van de componist de muziek tonaal noch a-tonaal, de tijdloosheid van de werken en de schijnbare helderheid van alle structuren zijn onmiskenbaar.
Driver betovert de luisteraar met zijn prachtige toucher, dat zelfs in de meest woeste passages nooit percussief wordt, met de continuïteit van door elkaar heen krioelende ritmische patronen zonder nadruk, de subtiele vormgeving van melodieën en een welhaast elastisch vermogen om steeds de aandacht binnen het discours van welke étude ook te verplaatsen. Hier past slechts diep respect en stille bewondering.