CD-recensie

© Harry-Imre Dijkstra, september 2021

'Het is niet mijn gewoonte om mijn werken te herzien, dat doe ik nooit. Dat u me op de hoogte stelt van de tekortkomingen van uw musicerende landgenoten, is uw zaak'. Aldus het antwoord per brief van Beethoven aan George Thomson te Edinburgh, een muziekliefhebber en verzamelaar van Britse volksliederen, de secretaris bovendien van de Schotse Board of Trustees for Encouragement of Art and Manufactures. Thomson had namelijk diverse bekende componisten van het vasteland benaderd om die melodieën opnieuw te arrangeren. Haydn, Hummel, Weber en nog zo een paar componisten gingen vlijtig met de opdracht aan de gang, maar bij Beethoven verliep de samenwerking behoorlijk anders. Eerst was er natuurlijk gedoe over de gage, vervolgens kwam de eerste zending melodieën van Thomson niet aan bij Beethoven en - nog erger - een flinke tijd later kwam de eerste reeks arrangementen van Beethoven weer niet aan bij Thomson. Aan de hand van zijn schetsen herschreef Beethoven alles, maar vervolgens klaagde Thomson dat de pianopartijen veel te moeilijk waren...

Toch hielden beide heren vol. Thomson wilde maar wat graag de naam van Beethoven verbinden aan het Schotse erfgoed en Beethoven had meer redenen dan alleen de verdienste om de klus door te zetten: zijn grote voorbeeld Haydn had ook arrangementen geleverd en bovendien was Beethoven enorm gecharmeerd van het muzikale materiaal waarmee hij kon werken. Een voor Beethoven irritant obstakel was dat hij alleen de titels met de melodieën kreeg en niet de originele teksten. Ook die werden namelijk herschreven, door belangwekkende schrijvers van die tijd, zoals Robert Burns en Walter Scott. Het moet voor de componist zonderling geweest zijn te moeten gissen naar het karakter en de inhoud van de teksten; meer dan de muziek volgooien met volkse elementen en een vlotte stijl hanteren die mijlenver verwijderd bleef van enige strenge vorm: dat kon hij niet doen. Dat de teksten uiteindelijk zo wonderwel passen is uniek te noemen.

Bepaald niet minder uniek is de samenwerking tussen tenor Rufus Müller en het 'authentieke' Hammer Clavier Trio. Müller is een fijne verteller, draagt de tekst met gemak op de vleugels van zijn lichte tenor. Je kunt je zo'n man in het café voorstellen terwijl hij joviaal wat liedjes ten beste geeft, met instemmend knikkende en van hun ale nippende mannen met hoeden op rondom hem. En het 'huisorkest' kleurt het geheel, omlijst het gezang met zoveel plezier en speelse details, een volwaardige partner in het geheel. De grootste charme ervan is dat de musici niet pogen deze muziek tot grote kunst te verheffen, waar we heel serieus naar zouden moeten luisteren. Maar...wie dat tóch doet, ontdekt die onvermoede kant van Beethovens gave: de eenvoud van de volksaard, die zo prachtig en volwassen vormgegeven is met wat snaren en toetsen.

Tegenwicht voor al dat vrolijks vinden we ook: Sunset is een lied vol melancholie en romantiek, The lovely lass from Inverness schuimt van dramatiek, Oh sweet were the hours is een prachtig lied van verlangen met pittige stemmingswisselingen, voortreffelijk uitgevoerd! Ongetwijfeld zet Müller met zijn ensemble een nieuwe standaard met deze opname.

index