Fanny Hensel-Mendelssohn: Frühe Französische Lieder.

Duo Arcadie: Anne Lisa Nathan (mezzosopraan), Ulrike Merk (gitaar).

Ars 38 472  777 255-2 • 47' •

 

 

 

---

Fanny Mendelssohn (1805-1847) heeft ongeveer 250 liederen op haar naam staan. Het was een genre dat haar bijzonder lag, maar dat ook typisch voorbestemd was voor een vrouw die haar componeertalent niet mocht ontwikkelen. Elders op deze site (klik hier) heb ik beschreven hoe haar sociale omgeving haar verhinderde om haar leven aan de muziek te wijden, hoewel echtgenoot Wilhelm Hensel, de schilder, haar daarin juist stimuleerde zoveel hij kon. Het was haar vermogende familie die het voor een vrouw niet passend vond om professioneel componist te zijn. Haar eigen geliefde broer Felix, zelf succesvol en gevierd in heel Europa, bleef het haar verbieden, ook toen haar vader allang overleden was. Thuisblijven was het parool. En Fanny, die tegen Felix opkeek, waagde het niet haar eigen muzikale weg te gaan.

Liederen dus: het genre waarin een vrouw klein maar fijn mocht zijn. We zullen nooit weten hoe Fanny's symfonieën en opera's zouden hebben geklonken als ze die maar had mogen schrijven. Maar in het lied bereikte ze uiteindelijk wel een superieure kwaliteit. De nooit uitgegeven liederen op deze cd behoren tot haar eerste. Ze schreef ze in 1820-22 en stammen dus uit haar periode als wonderkind, want dat was ze niet minder dan haar beroemde broer. De meeste teksten zijn van de Franse dichter en schrijver Jean-Pierre Claris de Florian (1755-1794)  en waren in het begin van de 19^e eeuw heel populair in de betere kringen van Berlijn. Het gezin Mendelssohn had in Parijs gewoond en voor Fanny had de Franse taal geen geheimen. Het zijn vroeg-romantische, elegante en lichtelijk sentimentele liefdesgedichten , heel geschikt voor een dweperig meisje. Fanny had ze gevonden in De Florians romans Gonsalve de Courdue en Estelle en in zijn novellen,waarin hij zijn personages al liederen zingend opvoerde. Fanny voorzag ze van een eenvoudige, treffende melodie met een simpele begeleiding. Roerend zijn vooral Romance de Galatée (" Les soins de mon troupeau", het lievelingslied van Fanny's vader), Zoraide  ("Rosier, Rosier, jadis charmant") en Némorin ("Arbre charmant"). Lang niet slecht voor een 15-jarige.

Haar latere werk is geraffineerder, maar deze bakvissen-liederen hebben zo hun charme. Het Duo Arcadie, bestaande uit de Frans-Duitse mezzosopraan Anne Lisa Nathan en de Duitse gitariste  Ulrike Merk, heeft daar gevoel voor. De zang is romantisch zonder te trappen in de val van overdreven sentimentalisme of truttig gedoe, het snarenspel sluit daar delicaat bij aan. Of deze liederen eigenlijk bedoeld waren voor piano of voor gitaar maakt het cd-boekje niet duidelijk, maar ik vermoed het eerste. Tenslotte was Fanny een wonderkind op de fortepiano. Maar in elk geval sluit de keuze voor de gitaar aan bij het troubadourskarakter van de muziek en in de verhalen van De Florian begeleiden de zangers zichzelf met tokkelinstrumenten als théorbe of gitaar. Misschien is het wel raadzaam de hele cd niet in één keer achter elkaar te beluisteren. Steeds een tuiltje van een paar liederen lijkt mij de beste manier om kennis te nemen van dit smaakvolle blijk van een jong talent in wording.