CD-recensie
© Gerard Scheltens, januari 2019
Edith Hemenway - To Paradise for Onions / Songs and Chamber Works Doors (2010) - Questions of Travel (1999, arr. 2007) - To Paradise for Onions (2001) - A Child's Garden of Verses (1984) - Asian Figures (1979) - Four Poems of Langston Hughes (± 1980-1985) Claron McFadden en Roberta Alexander (sopraan), Nancy Braithwaite (klarinet), Michael Stirling (cello), Vaughan Schlepp (piano) |  |
Edith Hemenway? Nooit van gehoord? Dat zal nu veranderen, want ze was het middelpunt van een sympathiek crowdfunding-project. Klarinettiste Nancy Braithwaite bracht in 2017-2018 genoeg fondsen bij elkaar, verzamelde een aantal gelijkgestemde zielen om zich heen en het resultaat is een cd vol fijnzinnige muziek die nieuwgierig maakt naar ander werk van de Amerikaanse componiste.
Edith Hemenway werd geboren in 1926 in Boston als Edith Fitz (Hemenway is de naam van haar overleden echtgenoot) en had als kind pianoles bij Colette Lionne, de vrouw van de beroemde organist E. Power Biggs. Na haar studie Engels verhuisde ze naar San Francisco en werd daar een Bach-specialiste op het orgel, begeleidde zangers op de piano en studeerde compositie. Inmiddels gevestigd in Rhode Island, waar ze nog woont, componeerde ze vier opera's, waarvan drie voor kinderen. De kennismaking met Nancy Braithwaite leidde tot de compositie van liederen en kamermuziek waaraan de prominente rol van de klarinet een speciale kleur verleent. Braithwaite, die al jaren in Nederland woont, werd een groot voorvechter van Hemenway's werk. Ze startte de succesvolle crowdfunding waaruit nu de cd voortkomt die in december 2018, in het bijzijn van de 92-jarige componiste, in Amsterdam ten doop werd gehouden.
De composities van Edith Hemenway zijn niet los te zien van de literatuur, want het verband tussen woord en muziek is groot. Ik heb zelfs het vermoeden dat ze niet zou kunnen componeren zonder literaire aanleiding, maar daarvoor zou ik meer van haar werk moeten kennen. Hemenway toonzette gedichten van W.S. Merwin (Doors), Robert Louis Stevenson (A Child's Garden of Verses) en Langston Hughes (Four Poems), maar liet zich voor haar instrumentale kamermuziek ook inspireren door vaak aforistische poëzie van Elizabeth Bishop (Questions of Travel), Ford Madox Ford (In Paradise for Onions) en opnieuw W.S. Merwin (Asian Figures). Eigenlijk hadden die gedichten ook in het cd-boekje moeten staan - zoals dat wel is gebeurd bij de drie liedcycli - maar dit detail is de enige omissie in deze mooi verzorgde cd-uitgave van Et'cetera.
De liederen en instrumentale stukken duren in de meeste gevallen hooguit twee minuten. Hemenway's werk is niet baanbrekend modern en roept associaties op met veel muziek die we kennen uit de traditie. Zo'n atmosferisch amalgaam van Bach, Schubert, Fauré, Debussy, Ravel krigt dan het etiket 'eclectisch', maar er komt een absoluut krachtige en eigenzinnige persoonlijkheid doorheen. Hemenway heeft het vermogen om de ruimtelijke sfeer van een landschap of geresigneerde gevoelens van eenzaamheid of verlies te creëren, waarbij de klankkleur van de klarinet een speciale rol speelt.
De cd is met hoorbare zorg en liefde gemaakt. Klarinettiste Nancy Braithwaite, de motor van deze productie , verzamelde vier gelijkgestemde zielen om zich heen. De virtuoze sopraan Claron McFadden neemt de cycli Doors en A Child's Garden of Verses voor haar rekening, en in de vier duetten van Langston Hughes vormt ze een naadkoze eenheid met de warme stem van Roberta Alexander. Cellist Michael Stirling (bekend van het Radio Filharmonisch) levert een idiomatische bijdrage aan Doors en Questions of Travel en de alomtegenwoordige piano van Vaughan Schlepp bindt alles aan elkaar. Deze muziek is ingetogen, intrigerend, intelligent en innemend. Ik ben benieuwd naar meer werk van Edith Hemenway.
Nog even over de raadselachtige titel van de cd. Die is ontleend aan When the World was in building, het scheppingsverhaal volgens Ford Madox Ford:
"And life will begin... I will punt you
To paradise for the sugar and onions".