CD-recensie
© Gerco Schaap, november 2011
 |
Thomas Trotter speelt orgelwerken
van Robert Schumann
Vier Skizzen für den Pedalflügel Op. 58 - Studien für den Pedalflügel Op. 56 - Sechs Fugen über den Namen BACH Op. 60
Thomas Trotter, Ladegast-orgel Kathedraal van Merseburg
Regent REGCD 347 • 66' •
Te bestellen via www.regentrecords.com
Robert Schumann (1810-1856), vooral bekend als componist van lyrische pianowerken, had naast een grote literaire belangstelling ook een “Fugenpassion”, zoals hij het zelf noemde. Zijn voorliefde voor contrapunt, canons en fuga’s kwam voort uit een grote bewondering voor J.S. Bach en leidde ertoe dat hij in 1845 een pedaal onder zijn vleugel monteerde, met het doel orgel te studeren. Die studie leidde onder meer tot het componeren van zes canonische etudes en vier Skizzen voor orgel of pedaalpiano, en zes fuga’s over het thema B-A-C-H voor orgel. De pedaalpiano was in die tijd een gewild studie-instrument voor organisten, maar Schumann en ook de Franse componist Charles-Valentin Alkan beschouwden het als een instrument op zichzelf. Het bleef echter niet lang populair en tegenwoordig worden de genoemde werken voornamelijk nog op orgel uitgevoerd.
De keuze van Thomas Trotter, stadsorganist van Birmingham en internationaal concertorganist, om dit repertoire in de kathedraal van Merseburg op te nemen kwam voort uit zijn eerdere ervaringen met het Ladegast-orgel. In 1991 legde hij voor Decca een aantal grote orgelwerken van Franz Liszt vast op het toen nog niet gerestaureerde instrument. In een interview in het Engelse blad Organists’ Review van februari 2011 vertelt Trotter hoe het orgel, dat ruim 80 registers heeft en bijna geen speelhulpen, hem dwong zijn registratieplan zo sober mogelijk te houden, waardoor hij ook een betere kijk op de structuur van Liszts orgelwerken kreeg. Inmiddels is het orgel, na een ‘restauratiesymposium’, van 2002 tot 2004 gerestaureerd door een samenwerkingsverband van drie orgelbouwers: Eule, Scheffler en Wegscheider. (Zou zo’n werkwijze niet iets voor ons land zijn?)
Gevraagd naar Trotters keuze om hier ook Schumann op te nemen, antwoordde hij: “Dit orgel heeft twee persoonlijkheden. De prestanten hebben de helderheid en grandeur van een groot barokorgel, maar tegelijkertijd heeft het orgel een keur aan zachte, romantische registers die de luisteraar in verrukking brengt door hun schoonheid. Deze combinatie van barokke en romantische eigenschappen maakt het orgel bijzonder geschikt voor Schumann”.
 |
| Thomas Trotter (foto: Adrian Burrows) |
Bij beluistering van deze fraai opgenomen cd blijkt dat Trotter niets te veel heeft gezegd. De Vier Skizzen klinken heel present en transparant. Schumanns muziek kan hier ‘ademen’, wat ook op het conto van Trotter geschreven moet worden: een onberispelijk toucher en een groot gevoel voor timing. Thomas Trotter blijkt het Ladegast-orgel inmiddels door en door te kennen: in de zes Studien für den Pedalflügel is een keur aan heerlijke solo- en begeleidingsstemmen te horen. De opname is zodanig dat je enerzijds het pijpwerk heel goed hoort aanspreken en het orgel anderzijds toch heel goed ‘in de ruimte’ hoort. Het beluisteren van deze zes juweeltjes roept herinneringen op aan de eveneens onvergetelijke uitvoering door Trotters collega Ben van Oosten, vorig jaar in de Grote Kerk van Apeldoorn.
In de zes fuga’s over de notennamen B-A-C-H komt het (eerder Zuid- dan Noord-Duitse) barokkarakter van het orgel mooi naar voren. Het ontleent zijn kracht niet zozeer aan de tongwerken (van de 81 stemmen zijn maar 9 tongwerken, waarvan 4 doorslaand) dan wel aan een krachtig maar tegelijkertijd buigzaam plenum dat niet gedomineerd wordt door mixturen maar meer door 5 1/3- en 2 2/3-vulstemmen. Trotter bouwt de fuga’s zodanig ‘verhalend’ en gevarieerd geregistreerd op dat je ze zelfs alle zes achter elkaar kunt beluisteren, wat ik bij de meeste uitvoeringen toch niet op kan brengen.
Wie een overtuigende uitvoering van Schumanns orgelœuvre zoekt, kan niet om deze cd heen!