Offshore - Compositions and improvisations for flute, saxophone
and organ

(J.) Alain: Trois Mouvements - Invention.

Blanker: Aki no Kaze - Ordre de Flute (part 5).

(Van) Delft: Organ Improvisation I - II.

Escher: Air pour charmer un lézard.

Genzmer: Allegretto.

(De) Mast/Visser: Molting Seals (improvisation).

(De) Mast: Palo Alto- Endless - Dolphinwise - Indian Summer.

(De) Vriend: Traliewerk.

Pieter de Mast (fluit, altfluit, sopraansaxofoon), Sebastiaan van Delft, Theo Visser en Kris Goessens (orgel).

Opgenomen in het Orgelpark, Amsterdam en de Nicolaïkerk, Utrecht.

Orgelparkrecords 002-2007 • 57' •

www.windstreken.com

---

“Dit is geen cd voor onder de afwas,” schrijft jazzmusicus Oene van Geel in het voorwoord bij deze cd. “Je moet er wat voor doen dus: neem de tijd en ga er speciaal voor zitten. Dat wordt beloond!” En dat is precies wat we deden, op 31 maart vorig jaar, toen Pieter de Mast, Sebastiaan van Delft en een tablaspeler in het Amsterdamse Orgelpark optraden. We lieten ons gewillig meevoeren door de aangename klanken van de sopraansaxofoon, de fluiten, de orgels en de tabla en genoten van de fraaie ruimtewerking tussen de instrumenten en de akoestiek van de voormalige Parkkerk. Je werd als het ware even uitgetild boven de alledaagse werkelijkheid.

Het Orgelpark (klik hier), gehuisvest in de prachtig gerestaureerde monumentale Parkkerk aan de Gerard Brandtstraat (zijstraat Overtoom) en grenzend aan het Vondelpark in Amsterdam, heeft als doel het orgel op een nieuwe manier te presenteren en zo een plaats te geven in het actuele muziekleven. Was het orgel traditioneel vooral dienstbaar aan het gebouw (kerk), in het Orgelpark staat het gebouw in dienst van het orgel en zijn muziek.
Het orgel vormt de rode draad in het zeer afwisselende activiteitenprogramma. Zo staan er ruim 100 activiteiten per seizoen op het programma, zoals concerten voor diverse groepen liefhebbers: klassieke muziek, jazz en geïmproviseerde muziek. Er zijn ook concerten in combinatie met andere kunstvormen, zoals dans, mime en film. Verder worden er masterclasses, symposia en  tentoonstellingen georganiseerd. Af en toe verandert het Orgelpark in een werkplaats voor jong talent van Nederlandse en buitenlandse conservatoria en er worden ook opdrachten gegeven voor nieuwe composities.

In de intieme concertzaal in Art-Deco-stijl staan drie orgels: het Sauer-orgel uit 1922 dat deel uitmaakt van het oorspronkelijke gebouw en zorgvuldig is gerestaureerd, een Van Leeuwen-orgel uit de Wederopbouwtijd en een Molzer-salonorgel. In maart wordt het vierde orgel, gebouwd in Frans-symfonische stijl, in gebruik genomen. Verder beschikt het Orgelpark nog over twee vleugels en een drukwindharmonium. Mede door de aanwezigheid van een gezellige foyer met garderobe heeft het Orgelpark de allure van een volwaardige concertzaal.

Het Orgelpark geeft een eigen blad uit, Timbres (klik hier), dat tweemaal per jaar verschijnt.

Orgelpark (Foto: © Gerco Schaap)

Deed de combinatie orgel en fluit het van oudsher al goed, de combinatie orgel en saxofoon is niet minder geslaagd. De schilder-organist Henk Klop wist dat al in de jaren zeventig van de vorige eeuw toen hij zijn Six Pièces voor saxofoons en orgel componeerde, die maar zelden zijn uitgevoerd en juist in deze tijd een plaats in het orgel-plus-repertoire verdienen.

De aangename ervaring van het Orgelpark-optreden kwam weer terug bij het beluisteren van de nieuwste cd van Pieter de Mast, Offshore. Daar staan onder meer die prachtige Trois Mouvements van Jehan Alain op, door zijn zuster Marie-Claire Alain bewerkt voor fluit en orgel, maar ook De Masts eigen composities zoals Endless en Indian Summer, die je elk in ruim vier minuten toch éven een gevoel van oneindigheid bezorgen. Traliewerk van Huub de Vriend is onderdeel van een compositie die geïnspireerd is op het licht-en-donkerspel in ‘De Nachtwacht’ van Rembrandt. Het heeft een driedelige vorm met een tamelijk ‘klassiek’ begin, een dansant, improvisatieachtig middendeel, om weer tamelijk ‘klassiek’ te eindigen.

Bij dit alles is het ook de uiterst aangename toon die Pieter de Mast op zijn blaasinstrumenten voortbrengt, waardoor de muziek als het ware ‘naar binnen glijdt’. Het Van Leeuwen-orgel van het Orgelpark klinkt onder de handen van Sebastiaan van Delft (oud-leerling van o.a. Evaristos Glassner, Jos van der Kooy en Leo van Doeselaar) als een gelijkwaardige muzikale partner.

Vanaf track 12, een Invention van Jehan Alain, eveneens gearrangeerd voor orgel, bevinden we ons in de iets ruimere akoestiek van de Utrechtse Nicolaïkerk, waar Theo Visser de orgelpartijen voor zijn rekening nam. Een ideale ruimte voor de fluitsolo van Rudolf Escher (1912-1980) met de geestige titel Air pour charmer un lézard (melodie om een hagedis te bekoren). Escher was een groot bewonderaar van Debussy (die eveneens een fluitsolo schreef, Syrinx) en Ravel (die eindeloos wijsjes floot om hagedissen mee te behagen).

Wie weleens met blote voeten over een heet zandstrand heeft gelopen, zal veel herkennen in Bare feet on summer sand van jazzsaxofonist Frans Blanker. Klassieker van opzet is dan weer het Allegretto uit de Sonate für Flöte und Orgel uit 1992 van Harald Genzmer, waarin de stijl van zijn leermeester Paul Hindemith onmiskenbaar aanwezig is. Waarom eigenlijk niet de complete sonate opgenomen?

Improvisatie is de rode draad door deze cd; ook Sebastiaan van Delft levert daaraan een bijdrage met twee korte, kernachtige orgelimprovisaties. De cd besluit met een korte improvisatie voor fluit en orgel, geïnspireerd op een tafereel ergens langs de Californische kust: het vervellen van zeehonden en zeeleeuwen.

De balans tussen de diverse instrumenten en de ambiance is in beide gevallen uitstekend. De opname geeft de ervaring dat je erbij bent.

De toelichtingen in het boekje (Nederlands en Engels) geven net voldoende informatie om de composities in hun juiste context te plaatsen.

Een aanrader voor wie openstaat voor onverwachte klankcombinaties en verrassend repertoire. Geluidsfragmenten zijn te beluisteren op www.windstreken.com (klik hier).

————————————

‘Gastvrienden’ hebben vrij toegang in het Orgelpark en ontvangen tweemaal per jaar het magazine Timbres met aparte programmabrochure en zes kaarten voor introducees. Een gastvriend-lidmaatschap kost €  63,00 per jaar.