CD-recensie

© Emanuel Overbeeke, november 2024

Bij de dood van Maurizio Pollini enige maanden geleden vroegen velen zich af of er nog opnamen van hem op de plank zouden liggen. Het antwoord was ja, in twee etappes. Eerst verschenen op websites opnamen van concerten, enerzijds zeer boeiend omdat de pianist in de zaal enigszins anders speelde dan in de studio, anderzijds niet helemaal verrassend omdat het in bijna alle gevallen ging om werken die hij ook in de studio had opgenomen. Tot de uitzonderingen behoren onder meer de late pianowerken van Brahms, Klavierstücke van Stockhausen, Notations van Boulez, het Tweede pianoconcert van Chopin, de Derde cellosonate van Beethoven (met Rostropovitsj) en het Eerste pianokwartet van Mozart (met onder meer de violist Salvatore Accardo). Alleen al die breedte in een periode van specialisatie verdient lof.

Daarna verscheen onlangs bij Deutsche Grammophon zijn laatste studio-opname met werken van Schubert waarin hij samenwerkt met zijn zoon Daniele die al eerder cd's met hem had gemaakt, onder andere (in En blanc et noir voor twee piano's van Debussy. Maurizio speelt Schuberts Pianosonate D 894 (waarvan een oude live-opname circuleert op internet), Daniele de Moments musicaux en samen brengen ze de Fantasie in f klein. De uitvoering (Pollini's eerste op cd) is op en top Maurizio: krachtig en intens, nooit neigend naar sentimentaliteit, lichtelijk zwaar op de hand (met name in het Scherzo), zonder dikdoenerij en demonstratieve diepzinnigheid (waar vooral het eerste deel baat bij heeft), lyriek niet als doel op zich maar als effect van subtiliteiten binnen een klassiek stramien (als in het tweede deel).

Pollini was ook korte tijd actief als dirigent en enkele resultaten hiervan, onder meer een volledig Mozart-programma, zijn te vinden op het internet. Ze tonen hem als een full-blooded dramaticus die deze dramatiek ook trekt uit de pianosonate. Tegelijk zoekt hij, net als in al zijn vorige studio-opnamen, die dramatiek binnen een klassiek keurslijf en de spanning tussen die twee geeft ook deze uitvoering een grote zeggingskracht. Fysiek mocht Pollini in zijn laatst jaren wat zwak ogen, van verlies aan zekerheid en ouderdomsresignatie is in zijn spel niets te merken.

De zoon lijkt hier sprekend op zijn vader. De Moments musicaux lenen zich weliswaar meer voor lyriek en een lossere omgang met een klassiek keurslijf, maar Daniele laat zich absoluut niet verleiden tot dromerigheid of opgelegd sentiment.

De Fantasie is waarschijnlijk Schuberts bekendste werk voor piano vier handen. Door de lengte komen vele karakters aan bod waarbij vader en zoon wederom het burgerlijke sentiment verheffen tot een aristocratisch gemoed (zoals in het begin en aan het einde) en de dramatiek zeer robuust presenteren, vooral in de turbulente passages. Dit zijn ook de enige momenten waarin ik iets voel van ouderdomszwakte en rust, daar waar men misschien meer vuur verwacht. In ieder geval hebben vader en zoon het stuk resoluut laten verhuizen van de huiskamer naar de concertzaal, iets wat Maurizio eerder al deed met de Nocturnes van Chopin en de preludes en fuga's van Bachs Das wohltemperierte Klavier. Zo bezien is deze cd een prachtige afsluiting van een prachtig oeuvre, Pollini waardig en net als die cd's met Bach en Chopin met een fascinerende kijk op bekend repertoire.

index