CD-recensie

© Emanuel Overbeeke, december 2017

In één opzicht wordt de kloof tussen de Randstad en de rest van Nederland steeds kleiner; de orkesten buiten 'het westen des lands' benaderen het niveau van de 'randorkesten'. Een bewijs daarvan is dat enkele van deze orkesten meer en meer de gelegenheid krijgen cd's op te nemen met stukken waarvan al vele uitstekende uitvoeringen bestaan en waarmee 'de provincie' de concurrentie met gevestigder namen uitstekend aankan. Neem Het Gelders Orkest dat de laatste jaren cd's maakte met werken van onder meer Hector Berlioz, Felix Mendelssohn en Robin de Raaff. Sinds enige jaren is de chef-dirigent Antonello Manacorda die in 'de studio' (lees: een concertzaal zonder publiek) geweldige dingen weet te bereiken. Hij kon daarbij bouwen op het voorwerk van zijn voorganger Martin Sieghart die vooral met Bruckner en Mahler schitterende resultaten wist te bereiken. Even memorabel waren de uitvoeringen de afgelopen jaren onder Ed Spanjaard van Debussy's Pelléas et Mélisande en twee delen van Wagners Ring des Nibelungen (de overige twee werden gebracht door Het Orkest van het Oosten dat ook dankzij Spanjaard, destijds nog geen chef in Enschede, fantastisch musiceerde). In de zaal (waar ik Manacorda hoorde in Mahler en Strauss) vond ik hem soms ietwat wisselend; details klonken soms een beetje rommelig en gehaast. Dat bezwaar had ik absoluut niet bij deze cd. (Misschien ligt 'de' Franse muziek hem beter dan 'de' Duitse.) Zou men de cd horen zonder informatie vooraf te weten welk orkest hier speelt, dan localiseert men het zeker ten westen van de Grebbeberg. De grootste kracht in Debussy's La Mer is de balans, de vloeiende overgangen, de juiste temporelaties en het vermogen de spanning te doseren. Dat deze dirigent deze muziek begrijpt, blijkt ook uit het feit dat hij de subtiliteiten niet oversubtiel doet noch te zakelijk, maar behandelt als structuurbepalende factoren. Dat men zich niet afvraagt hoe Manacorda op cd in La Mer zich verhoudt tot zijn meer dan 50 voorgangers, maar dat men meteen erkent dat deze opvatting volledig overtuigt en dat men vergeet dat een visie zich uit in benoembare aspecten, is een groot compliment.

Een tweede attractie is dat we van Ravels Ma mère l'oye niet de vijfdelige suite krijgen, maar het complete ballet. De Prélude, die ontbreekt in de suite en die zich kenmerkt door een geraffineerde afwisseling van een overvolle en een zeer sobere klank, is meteen een schitterend visitekaartje van orkest en dirigent. Men hoort niet de grillige opbouw maar de logische lijn wat betekent dat alle details niet alleen in orde zijn maar ook hun plek hebben in het geheel. De 'intermezzi' die alleen in het ballet voorkomen, klinken als superieure verbindingsstukken terwijl de 'hoofddelen', bekend van de suite, een geheel andere structuur laten horen, maar even overtuigend werken. Zegt het gevoel voor lijn veel over de greep van de dirigent, de schitterende klank is grotendeels het werk van het orkest. Hopelijk blijft het niet bij deze cd. Nu de samenwerking tussen Het Gelders Orkest en het Orkest van het Oosten meer en meer vorm krijgt, is het te hopen dat ook Spanjaard (nu daar chef-dirigent) opnamen in Arnhem kan maken.

index