CD-recensie

© Emanuel Overbeeke, december 2022

Deze cd is om drie redenen opmerkelijk. Het Franse Quatuor Van Kuijk is voor zover ik weet geen 'authentiek' gezelschap, maar het profiteert wel duidelijk van de resultaten van de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk (wat meteen de vraag oproept: zijn er musici die zich niet laten informeren?). Men hoort de invloed aan de liefde voor een ietwat dunne klank plus de hang naar maximale transparantie en de liefde voor subtiele details bij de behandeling van legato en staccato. Deze Fransen zijn daarin niet de enigen. Men kan inmiddels gerust zeggen dat de benadering van oude muziek van de afgelopen decennia zijn weg heeft gevonden naar musici in ander repertoire.

Het tweede is dat de historiserende uitvoeringspraktijk zich weliswaar inmiddels enige decennia heeft ontfermd over de muziek uit de negentiende eeuw, maar dat het repertoire dat met die bril wordt benaderd, nog steeds zeer selectief is. Mendelssohn-Bartholdy was een van de eersten en de mozartiaanse vriendelijkheid in lichte sentimentaliteit gedrenkt verklaart waarom. De Van Kuijks spelen Mendelssohn alsof het Mozart is en wellicht daarom klinken de uitvoeringen prachtig. 'Authentieke' uitvoeringen van de kwartetten van Schumann, Brahms en Wolf moet ik nog tegenkomen, waarschijnlijk omdat de musici beseffen dat het pathos van deze componisten vloekt met de klankwereld van bijv. Frans Brüggen met zijn orkest. Een veelzeggend incident wat dit betreft is de recente cd met Mahlers Vierde symfonie door Les siècles o.l.v. François-Xavier Roth. De orkestklank is die van Mozart door de bril van 2020, terwijl de klankwereld van Mengelberg, Walter en Klemperer ver weg is.

Het derde opmerkelijke feit is dat ik in deze uitstekende vertolkingen niet helemaal de schitterend verfijnde tintelende klank hoor die ik van het kwartet ken. De oorzaak hiervan is vermoed ik eigen aan gezelschappen die weten wat hun thuisbasis is (voor de Van Kuijk is dat Mozart), daarin excelleren met een boeiend eigen geluid, daarmee faam verwerven en vervolgens repertoire waarmee zij een iets mindere affiniteit hebben zich eigen willen en moeten maken. Mendelssohn is dan dicht in de buurt. Op de radio hoorde ik het kwartet in live-opnamen met muziek die verder van hun bed ligt. De verovering van nieuwe gebieden is kortom in volle gang. Getuige hun cd-catalogus hebben ze Schubert (Alpha 417), Debussy, Ravel en Chausson (Alpha 295) reeds naar hun hand gezet. Wie volgt?

index