CD-recensie
© Emanuel Overbeeke, oktober 2022
Mendelssohn: Sinfonia voor strijkers nr. 2 in D - Concert voor viool en strijkers in d - Salve Regina* - Fuga voor strijkkwartet - Sinfonia voor strijkers nr. 5 in Bes - Largo en Allegro voor piano en strijkers in d - Fuga in g - Fuga in d Monica Piccinini (sopraan)*, Europe Galante o.l.v. Fabio Biondi (viool) |
Toen de zogeheten historische uitvoeringspraktijk zich begon te ontfermen over de negentiende eeuw, was Mendelssohn een van de eerste prooien. Inmiddels zijn we meer dan twee decennia verder en hebben ook andere componisten gedeeltelijk een ander gezicht gekregen, maar nog steeds is Mendelssohn de meest geliefde romanticus onder de authentiekelingen. Dat zegt veel over het verschil tussen Mendelssohn en overige romantici. Muziek van Brahms en Wagner verandert enigszins van karakter als men die op een ander instrument speelt, maar wat blijft is de donkere toon en de complexiteit van harmonie, melodiek en vorm. Mendelssohn had zijn wortels in Bach en Mozart en stond daarmee veel dichter bij de Barok (Mozarts expressieve gebaren zijn bijna alle ontleend aan barokmuziek maar gekneed door de meer formele kant van de klassieke stijl). Mendelssohn met een 'authentieke' bril is Mendelssohn die enigszins is ontdaan van de sporen van de formele kant van zijn muziek en aangevuld met een meer transparante klank in een iets zwieriger beweging dan voor 1980. Zo speelde Europe Galante tot dusver muziek van Vivaldi en Bach en zo speelt het nu Mendelssohn. Zo te horen is voor deze musici de stap naar de Romantiek niet groot.
De stap is zeker niet groot in de minder bekende werken op deze cd die men zelden hoort. Het bekendste is waarschijnlijk het Vioolconcert in d uit Mendelssohns zeer jonge jaren (niet het veel beroemdere Vioolconcert in e). In de overige werken, met name de Sinfonia's voor strijkers, de twee fuga's en het Salve Regina krijgen we in wezen vertrouwde barokmuziek overgoten met een lichte romantische gemoedelijkheid. De uitvoeringen zijn verzorgd, vriendelijk, meer mooi dan dramatisch en ze geven een prachtig portret van een prachtig gezelschap.
Als beeld van de Romantiek roept de cd vele vragen op. Romantiek is veel meer dan alleen deze keurige burgerlijke aardigheid overladen met sentiment en empathie. Ik vermoed dat Brahms en Wagner gespeeld op moderne instrumenten met de structuurzin en de neiging tot een pantser van de nieuwe zakelijkheid minder vraagtekens zullen oproepen dan wanneer men deze componisten behandelt alsof ze Mendelssohn zijn. Men kan ook zeggen dat de stap van Europe Galante geen stap is van Mendelssohn vanuit Mozart en de Barok, maar vanuit hun beeld van Mozart en de Barok. Er heerst hier een vredigheid en schoonheid bijna te mooi om waar te zijn. En wat gebeurt er als de werkelijkheid op dit punt de kunst inhaalt, wat nu soms gebeurt (net zoals de opkomst van de zogenaamde authentieke uitvoeringspraktijk rond 1970 voor een deel de pendant is van de cultuuromslag in dezelfde periode)? Men kan een interpretatie terecht verwijten dat die zeer gekleurd is door de gevoeligheden van de tijd, maar wat men daarvoor in de plaats stelt is evenzeer gekleurd door andere gevoeligheden van soms dezelfde tijd. Bij de beste uitvoeringen vergeet men dat op den duur en hoort men alleen nog de persoonlijkheid. Of Biondi die status haalt, weet ik niet. Goed is de cd wel.