CD-recensie
© Emanuel Overbeeke, juni 2018
Debussy: Préludes (Boek II) - La Mer (versie piano quatre mains)* Alexander Melnikov en Olga Pashchenko* (piano) Harmonia Mundi HMU 902302 • 64' • Opname: oktober 2016; juni 2017, Teldex Studio, Berlijn |
 |
Het tekstboekje bij deze cd vermeldt dat deze stukken zijn opgenomen op een piano uit Debussy's tijd, een Érard uit 1885. In eerste instantie maakt dat nieuwsgierig naar de klank, in tweede instantie blijkt het instrument niet meer te zijn dan een instrument: een middel tot de persoonlijkheid. Hoe eerder de tweede instantie zich aandient, hoe beter iemand speelt. En Melnikov speelt zeer goed. Vooral in de eerste zes Préludes benut hij de mogelijkheden tot grotere subtiliteiten maximaal. Qua ritmiek en frasering staat hij vrij dicht bij de beste vertolkers op de Steinway, maar de sfeer is er een van geladenheid en understatement. Vanaf de zevende Prelude zijn er veel meer passages die zich uitstekend voor de Steinway, wat bij Melnikov resulteert in twee reacties: of zijn subtiliteiten en tempovrijheden worden demonstratiever of hij speelt alsof hij voor een Steinway zit. Wat hij ook doet, hij houdt van lange lijnen ingekleed in heldere kleuren, laat zich niet intimideren door het bijzondere van het moment en vindt gevoel voor tempo belangrijker dan tempo. Als er beslist minpunten genoemd moeten worden, dan hooguit een handvol details dat niet helemaal niet uit de verf komt omdat Melnikov ze paradoxaal teveel verf geeft.
Dat hij in de pianoversie van La Mer samenwerkt met Olga Pashchenko, verbaast niet. Beiden excelleren in een breed repertoire op een scala aan instrumenten die zij net als Pashchenko's leraar Lubimov behandelen als een instrument. Hoorde men bij de historische uitvoeringspraktijk tot voor kort vooral waarin ze verschilde van 'de gewone speelwijze' om met Bernard Haitink te spreken (veel vrijheid in puls en tempo plus een grote transparantie), nu klinken oude instrumenten gewoon doordat de musici veel van 'de gewone speelwijze' overnemen (een meer gelijkmatiger puls), zij het met een veel groter gevoel voor de grote vorm en de adem in de muziek. Pashchenko en Melnikov combineren die nieuwe en oude speelwijze met veel energie, een prettige balans tussen de boven- en onderstem en tussen detail en grote lijn. Men vergeet dat het van oorsprong orkestmuziek is en dat het een bezetting is geknipt voor tussen de schuifdeuren. Men begrijpt waarom Debussy was gefascineerd door de zee (symbool van een oerkracht waartegen de mens het geheid moet afleggen). Melnikov is een zeer hedendaags musicus in die zin dat hij het specialistendom voorbij is en wil excelleren in een breed repertoire. Weinigen van zijn generatie kunnen dat zo goed als hij.