CD-recensie

© Emanuel Overbeeke, april 2018

In de honderd jaar sinds zijn dood is Debussy's muziek niet vergeten. Er zijn niet alleen vele, maar ook zeer verschillende opnamen gemaakt van de meeste werken. Maar hoe mooi dat ook is, hoe rijk zijn muziek ook is en hoeveel kanten men er ook mee uit kan, er zijn duidelijk goede en minder goede uitvoeringen. De laatste herkent aan vele punten: te rigide of te los in het ritme, de subtiliteiten benadrukken ten koste van de puls, de klank behandelen als vooral doel op zich in plaats van deel van het betoog, ook al wordt het betoog grotendeels gemaakt met kleuren. En ook in dit geval betekende de historische uitvoeringspraktijk van die laatste eeuw een grote winst, mits goed gehanteerd. De oude instrumenten vragen vaak om een minder robuust en meer subtiel spel, maar zijn geen excuus voor voorzichtigheid, laat staan overvoorzichtigheid, maar juist om kracht ook al zit die in het understatement en het impliciete. Het karakter van Debussy's muziek is geknipt voor een instrumentarium uit zijn tijd, mits men dat behandelt zonder die voorzichtigheid waaraan men veel mindere authentieke vertolkers herkent. Binnen de subtiliteiten is er alle ruimte voor onuitgesproken kracht. Lasry geeft die kracht op de juiste wijze, behandelt het instrument zoals het hoort (als een instrument) en laat horen dat Boulez gelijk had toen hij dat alle fin de siècle uiterlijkheden en vaagheden de aandacht weghouden van de werkelijke vernieuwingen van deze stukken: de verrassende vormen, de quasi non-tonale harmonieën, de arabeske als melodie en het intuïtieve gevoel voor proporties.

Met die wetenschap komen slechts een handvol werken niet helemaal uit de verf: Pour le piano, dat vooral in de hoekdelen gebaat is bij een veel robuustere klank en Children's corner, dat niet helemaal het etherische heeft van de Images en Estampes, terwijl het nog niet het kordate en aardse heeft van sommige Préludes, vooral die uit boek 1. Maar die kritiek weegt niet op de vele aantrekkelijkheden: het gevoel voor cadans, de zeggingskracht van het impliciete en een neus voor de juiste vrijheden. Debussy was geen man voor virtuoos vertoon, vandaar dat de passages met het meest extraverte vertoon (zoals die in L'isle joyeuse) op een oud instrument niet helemaal tot hun recht komen. Het beste is Lasry als de klank is ingebed in het betoog en de ritmische souplesse volstrekt natuurlijk klinkt, zoals in de Images en de Préludes. Met zoveel schitterend spel is men blij dat men na de eerste uitgave (in 1997) een tweede kans krijgt dit te horen.

index