CD-recensie
© Emanuel Overbeeke, april 2018
Debussy - Mélodies Debussy: Mandolins le jardin - Trois poèmes de sagesse - Trois chansons de France - Fêtes galantes (serie II) - Le promenoir des amants - Ballades de François Villon - Poèmes de Stéphane Mallarmé - Noël des enfants qui n'ont plus de maisons Thierry Félix (bas-bariton), Stany David Lasry (op een Érard concertpiano uit 1874) |
In de honderd jaar sinds zijn dood is Debussy's muziek niet vergeten. Er zijn niet alleen vele, maar ook zeer verschillende opnamen gemaakt van de meeste werken. Maar hoe mooi dat ook is, hoe rijk zijn muziek ook is en hoeveel kanten men er ook mee uit kan, er zijn duidelijk goede en minder goede uitvoeringen. De laatste herkent aan vele punten: te rigide of te los in het ritme, de subtiliteiten benadrukken ten koste van de puls, de klank behandelen als vooral doel op zich in plaats van deel van het betoog, ook al wordt het betoog grotendeels gemaakt met kleuren. Ook in dit geval betekende de historische uitvoeringspraktijk van die laatste eeuw een grote winst, mits goed gehanteerd. De oude instrumenten vragen vaak om een minder robuust en meer subtiel spel, maar zijn geen excuus voor voorzichtigheid, laat staan overvoorzichtigheid, maar juist om kracht, ook al zit die in het understatement en het impliciete. Het karakter van Debussy's muziek is geknipt voor een instrumentarium uit zijn tijd, mits men dat behandelt zonder die voorzichtigheid waaraan men veel mindere authentieke vertolkers herkent. Binnen de subtiliteiten is er alle ruimte voor onuitgesproken kracht. Felix en Lasry geven die kracht op de juiste wijze, behandelen het instrument zoals het hoort (als een instrument) en laten horen dat Boulez gelijk had toen hij dat alle fin de siècle uiterlijkheden en vaagheden de aandacht weghouden van de werkelijke vernieuwingen van deze stukken: de verrassende vormen, de quasi non-tonale harmonieën, de arabeske als melodie en het intuïtieve gevoel voor proporties. De vroege liederen worden gelukkig niet overladen met een overdosis sentimentaliteit van de oververfijnde salon, de late krijgen hun kracht door de schijnbaar neutrale voordracht. Door de quasi achteloze presentatie van Debussy's stijl, de tempi, tempovrijheden en de omgang met dictie en dynamiek moest ik vaak denken aan de opnamen van dit repertoire van Bernard Kruysen en Noël Lee, nog steeds de ongekroonde koningen in het Franse lied. De schitterende voordracht van de vroege liederen Mandoline en Dans le jardin, die meestal door een vrouw worden gezongen, bracht mij tot een wens: meer vroege liederen van Debussy (van voor 1895), ook meestal gezongen door een vrouw, nu uitgevoerd door dit duo.