CD-recensie

 

© Aart van der Wal, januari 2006

 

Rubinstein: Sonate voor altviool en piano.

Radulescu: Sonate voor altviool solo.

Kreisler: Recitativo Scherzo voor viool solo. Bewerking voor altviool.

Skrjabin: Desire, Mazurka, Prélude voor piano. Bewerking voor altviool en piano.

Kugel: Prélude voor altviool solo.

(Evgeni) Zemtsov: Melodyia voor altviool en piano.

Ernst/Kugel: The last rose of summer voor viool solo. Bewerking voor altviool.

Mikhail Zemtsov (altviool), Irina Shishkina (piano).

Bonus-track:

Händel/Casadesus: Concert voor altviool en piano (selectie).

Dana Zemtsov (altviool), Irina Shishkina (piano).

Stemra NA5001CD • 74' •


Mikhail Zemtsov (Foto Robert van Rijn)

Inleiding

Mikhail Zemtsov, eerste altist bij het Residentie Orkest, werd geboren in Ulianovsk, zo'n 600 km zuidoostelijk van Moskou, een stadje dat zijn bekendheid vooral te danken heeft aan het feit dat de wieg van Lenin daar heeft gestaan.

Mikhail bleef niet lang in Ulianovsk, want al op eenjarige leeftijd zonden zijn ouders hem naar zijn grootmoeder in Grozny, Tsjetsjenië. Vervolgens woonde hij vanaf zijn zevende in Ufa in de Oeral en vanaf zijn veertiende in Moskou. Vanaf zijn vijfde levensjaar werd ook aan zijn muzikale opvoeding de nodige aandacht gegeven (zijn eerste vioollessen kreeg de kleuter met talent van zijn moeder, Ludmilla Levinson), wat hem uiteindelijk in de tweede helft van de jaren tachtig naar het Tsjaikovski-conservatorium in Moskou bracht, waar hij zich bij professor Odinetz verder bekwaamde in het vioolspel.

Maar daarbij bleef het niet en studeerde Mikhail verder aan het conservatorium in Hamburg en - toen hij 28 was - bij Mikhail Kugel aan het conservatorium in Maastricht. Na bovendien ook nog dertien jaar compositielessen te hebben gevolgd mag hij zich zeker ook componist noemen.

Kugel is op het gebied van speltechniek en muzikaal inzicht voor Zemtsov van doorslaggevende invloed geweest. Zoals hij het zelf formuleerde: "ik heb bij hem (Kugel) veel meer geleerd dan bij alle vorige docenten, hij heeft mijn leven en de vorming als musicus een enorme impuls gegeven. Inmiddels studeert ook mijn dochter Dana bij hem."

Zemtsov, die de Mexicaanse nationaliteit heeft aangenomen, is een ware globetrotter. Hij was onder meer primarius bij het Nationaal Orkest van Mexico en het Symfonieorkest van Stavanger, en speelde bij orkesten op Gran Canaria, in Luxemburg, Berlijn, Wenen en Londen. Ook op het gebied van de kamermuziek is Zemtsov bepaald geen onbekende. Hij trad op met o.a. Bella Davidovitsj, Dmitri Sitkovetski, Janine Jansen en haar partner Julian Rachlin, Sarah Chang en Alexander Markovitsj. Dan waren er zijn vele masterclasses in Zuid-Amerika, Zuid-Korea en in ons eigen land.

Ook de platenmaatschappijen wisten hem te vinden en maakte hij opnamen voor Sony, Tower Records en Deutsche Welle. Het resultaat daarvan zijn inmiddels zeven cd's.

Zijn familie, maar ook die van zijn echtgenote (evenals Mikhails moeder bekwaam op de altviool) bestaat uit musici. Mikhails vader woont tegenwoordig in Hamburg en is componist van symfonieën, koorwerken en kamermuziek (hij componeerde 'Melodyia' op deze cd) en volgde evenals zijn zoon de opleiding aan het Tsjaikovski-conservatorium in Moskou.

Twee broers van Mikhail zijn eveneens musicus: de een is eerste altist bij het London Philharmonic, de ander is concertmeester in Mexico. Dan is er nog een zus die viool studeert bij de bekende pedagoog Zachar Bron in Keulen, eens de leraar van Maxim Vengerov en Vadim Repin.

Mikhails dochter Dana (afbeelding rechts) speelt op deze cd het openingsdeel van een Händel-concert in de 'gestileerde' bewerking van Henry Casadesus. Het is goed te horen dat de jongedame inmiddels twee belangrijke prijzen heeft gewonnen!

Uitvoering

De altviolen, ingeklemd tussen de violen en de celli, ware melodische en harmonische rotsen in de branding, maar met name in het klassieke repertoire niet bij uitstek een melodieinstrument dat echt de aandacht trekt. Maar soms staan ze echt in het zonnetje en zwijgen de violen, zoals in het openingsdeel van Brahms' Ein deutsches Requiem en in het Adagio van de Elfde symfonie van Sjostakovitsj, wanneer zij het 'eeuwig gedenken' symboliseren, of mag de altviool in een ander groot orkestwerk een belangrijke solorol vervullen, zoals in Berlioz' Harold en Italie.

Een altist die niet van groot artistiek talent is gespeend en verder willen reiken dan het orkestrepertoire hem toestaat en die bovendien een ware virtuoos is op zijn instrument gaat dan allicht op het solopad of wordt deelgenoot van een strijkkwartet.

Mikhail Zemtsov - en hij is zo'n talent en virtuoos - gaf op 6 november 2004 een recital in het slot Duivenvoorde in Voorschoten en speelde daar in een bepaald niet alledaags repertoire de sterren van de hemel. Hier horen we bijna vanzelfsprekend technisch meesterschap dat geheel ten dienste staat van de muziek, fonkelend en dwingend, maar ook met Slavische weemoed en melancholie, nog eens onderstreept door de broeierig-donkere klank van de altviool. Zemtsov trekt in Rubinsteins Sonate diepe voren door het Russische landschap en in Kreislers Scherzo Caprice gaan werkelijk alle technische registers open, met dubbelgrepen die op de viool al buitengewoon lastig zijn en hier volmaakt worden gerealiseerd.

Zemtsov gunt de muziek ook de tijd om zich vanuit de kiemcel te ontwikkelen, hij heeft een scherp oog en oor voor de structurele aspecten en hij bouwt de spanning meesterlijk op. Zijn leermeester Mikhail Kugel maakte het hem met diens Prélude zeker niet gemakkelijk, maar ik denk niet dat er een betere pleitbezorger voor dit korte werk te vinden is dan Zemtsov hier demonstreert. Alsof er sprake is van een dubbelconcert!

Melodyia van vader Zemtsov is een ontroerend miniatuur van schijnbaar grote eenvoud, waarachter een wereld lijkt schuil te gaan die van andere tijden getuigt. Hier is de zoon aan het woord die het werk van zijn vader soeverein en evenwichtig gedoseerd alle eer bewijst.

Met Irina Shihskina heeft Zemtsov voor dit repertoire een ideale partner gevonden, die niet alleen ondersteunt maar - zoals in Skrjabins Desire, Mazurka en Prélude - ook een eigen fantasierijke koers vaart, waardoor ook de meer expressieve elementen prachtig reliëf krijgen. De ware kroon op dit fascinerende recital is Wilhelm Ernsts bekende The Last Rose of Summer, hier in de op en top virtuoze bewerking van Kugel. Rasmuzikant Zemtsov laat zijn instrument gepassioneerd zingen en huilen, maar hij verkent ook weergaloos de schaduwrijke krochten. Geen wonder dat een krant in Lübeck hem betitelde als Teufelbratscher. De 'Paganini van de altviool' lijkt mij hier evenmin misplaatst...

Zoals meestal in een live-opname die achteraf niet is bewerkt, zijn er incidenteel geringe oneffenheden, maar die leggen geen enkel gewicht in de schaal, en te meer niet omdat we vandaag de dag werkelijk worden overspoeld met het soort gekunstelde perfectie dat het léven uit de muziek lijkt te hebben getrokken. Spontaan musiceren in de studio wordt steeds meer een witte raaf en dat is iets waarover de muziekindustrie best eens goed mag gaan nadenken.

De Remco Heuvelmans gemaakte opname staat als een huis en zet beide instrumentalisten in het best denkbare licht. Dat werd afgezien van een toelichting op de gespeelde werken is, met het oog op de daarmee verband houdende kosten, zeker begrijpelijk en te billijken.

Bestellen

Mikhail Zemtsov geeft de cd in eigen beheer uit en kan bij hem rechtstreeks worden besteld:

Mikhail Zemtsov

Gerstkamp 131

2592CR Den Haag

tel. 0703545423 / mobiel 0624704994

e-mail: ashim@hetnet.nl

 

 

Zie ook:

http://www.violistenweb.nl/index.php?id=131

http://www.musicalpointers.co.uk/reviews/cddvd/Zemtsov.htm

http://www.musicweb.uk.net/classrev/2005/Nov05/Last_rose_NA5001Cd.htm

http://www.dekamervraag.nl/muziek/mikhail_zemtsovaltviool


http://www.dekamervraag.nl/muziek/duo_macondo_altvioolgitaar


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links