CD-recensie
© Aart van der Wal, februari 2013
Werner: Kwartet in F - Kwartet II (in d) -
Kwartet III (in c) - Kwartet IV (in c) - Kwartet V
(in d) - Kwartet VI in g) - Cantilena pro Adventu
('O Maria treib von dannen') - Cantilena de immaculate ('Ihr blumenreichen Felder') - Cantilena pro Adventu de immaculata conceptione - Concerto a 5 parti: B - Pastorale in G a violini 2 - Aria pro Dominica prima Adventus
Ars Antiqua Austria o.l.v. Gunar Letzbor
Opname: november 2010, Ivanka pri Dunai, Slowakije
Challenge Classics CC72513 • 58' •
Een harde werker, deze Gregorius Josephus Werner (1695-1766). Met veertig missen, drie requiems, drie te deums, 4 offertoria, twaalf vespers, dertig oratoria (waaronder twaalf voor Goede Vrijdag), honderddrieëndertig antifonen en dan ook nog een groot aantal instrumentale en kleinere stukken kan deze Oostenrijkse componist en kapelmeester (vanaf 10 mei 1728 leidde hij de hofkapel van de Esterházy's) best als een - overigens zeer creatieve - veelschrijver worden bestempeld. En een vakman was hij ook, want hij beheerste à la Fux zowel de de aloude a capella stijl als de concertante barokstijl van rond de eeuwwisseling. Wie in zijn contrapunt op zoek ging naar 'faule Stimmen' kwam er - evenals bij Fux - geen een tegen.
Werner was geen nieuwlichter, maar eerder streng in de leer, zozeer zelfs dat hij Joseph Haydn betitelde als 'G'sanglmacher' en 'Modehansl'. Uit Werners mond kon dat zelfs als een compliment aan het adres van Haydn worden opgevat! Dat ze elkaar goed hebben gekend staat buiten kijf, want van 1761 tot 1766 (De Duitse tekst in het cd-boekje vermeldt abusievelijk 1661-1666) was Haydn aan het hof van Esterházy als Vize-Kapellmeister' in dienst en aldus ondergeschikt aan zijn baas, Gregor Werner. Dat zou niet al te lang duren, want de modebewuste prins zou al snel zijn voorkeur voor Haydn boven Werner in daden omzetten. Hoe de verhoudingen tussen Werner en Haydn waren vertelt de geschiedenis niet, maar wel dat de jonge Haydn wel degelijk bewondering had voor Werners artistieke kwaliteiten; mogelijk is Haydn nog bij Werner in de leer geweest. Haydns plotsklaps opdoemende belangstelling voor muzikale natuurschildering moet hij in ieder geval van Werner hebben meegekregen. Kort na zijn aanstelling bij de Esterházy's componeerde Haydn zijn eerste bekende symfonieën 'Le Matin', 'Le Midi' en 'Le Soire'. Haydns respect voor het werk van Werner lijkt niet te zijn verflauwd, want nog in 1804, maar liefst achtendertig jaar na de dood van Werner, verscheen bij de Weense muziekuitgever Artaria een door Haydn persoonlijk bezorgde uitgave van 'VI Fugen in Quartetten auf zwey Violin, Viola und Violonzell von G.J. Werner Weyland Kapelmeister S.D. des Fürsten N. Ersterházy etc. etc. / Aus besonderer Hochachtung gegen diesen berühmten Meister nun herausgegeben von dessen Nachfolger J. Haydn / S.D. dem regierenden Fürsten N. Esterházy Capitán der K. Hungarischen adelichen Leibgarde etc. Ehrfruchtsvoll zugeeignet von dessen gehorsamsten Dienern Artaria et Comp.' Tja, zo ging dat in die tijd...
De op deze cd verzamelde stukken bieden een rijk scala aan vocale en instrumentale kleuren dankzij de medewerking van orgel, klavecimbel, viool, viola amabile, violione, chalumeau, jongenssopraan (van de St. Florianer Sängerknaben), en tenor. Het spel van het Ars Austria ensemble onder leiding van violist Gunar Letzbor is al menigmaal in deze kolommen lovend besproken en ook nu is het - ook wat de vocale bijdragen betreft - een en al klankfestijn. De opname laat het allemaal vlekkeloos uit de luidsprekers tot u komen.