![]() CD-recensie
© A. van der Wal, mei 2014
|
Schönbergs Verklärte Nacht kennen we vooral in twee versies: voor strijksextet en voor strijkorkest, beide van de hand van de componist. Het stuk wortelt nog in de Duits-Oostenrijkse hoogromantiek en past in die zin naadloos in de overgangsperiode naar wat hierna zou volgen: de reeksentechniek waar uiteindelijk de halve mensheid zich vanaf zou keren. Gecomponeerd in 1899 laat Verklärte Nacht zich net zo naadloos in het Weense fin de siècle schuiven. Dit wetende doet zich wat deze nieuwe cd de belangrijkste vraag voor: waarom deze versie voor pianotrio, terwijl we de originelen in vol ornaat ter beschikking hebben? Want hoe fijnzinnig componist en pianist Eduard Steuermann (1892-1964) het oorspronkelijke sextet ook heeft bewerkt, het blijft een bewerking en bovendien een die afbreuk doet aan het verbeeldingsvolle origineel. In Verklärte Nacht hoort geen piano thuis, punt uit. Ik kan me voorstellen dat men vroeger - bij gebrek aan strijkers - voor een dergelijk alternatief koos, maar nu hoeft dat niet (meer); en zeker niet wat discografische repertoire betreft, want het wemelt van de cd's van de versies voor strijksextet en strijkorkest. Beduidend anders ligt het bij het Pianotrio van de Oostenrijkse componist Karl Weigl (1881-1949) dat in zijn oorspronkelijke staat kon blijven. Het is het enige pianotrio van zijn hand. Zoals we zo vaak zien was hij in zijn tijd veel bekender dan nu nog het geval is. Hij schreef een groot aantal symfonieën, strijkkwartetten, andere kamermuziekwerken, liederen en pianomuziek (waaronder 'Lieder ohne Worte'). Zijn muziek werd tot in de jaren dertig door toonaangevende musici en ensembles (waaronder het vermaarde Rosé-kwartet), gespeeld, maar ook grote dirigenten bogen zich erover, zoals Wilhelm Furtwängler en George Szell. Maar Weigl zag, zoals zovelen, de bui hangen: 'Zukunft dunkel' schreef hij eind 1937 in zijn dagboek. Een jaar later, op 9 oktober 1938, arriveerde hij met zijn gezin in New York. De combinatie Schönberg, Steuermann en Weigl is op deze cd zeker niet ver gezocht. Weigl bewoog zich in de kringen rond Schönberg (hij leerde het vak van Zemlinsky), die evenals Steuermann en andere prominenten tijdig de weg naar Amerika wisten te vinden. In het onder de naziterreur zuchtende Europa was geen plaats meer voor 'entartete' kunst, en al helemaal niet voor de joodse burgers.
index |
|