CD-recensie
© Aart van der Wal, januari 2023
Weber - Complete Chamber Music for Clarinet Weber: Klarinetkwintet in Bes, op. 34 - Variaties op een thema uit de opera Silvana op. 33 - Duo Concertant in Es, op. 48 Davide Bandieri (klarinet), Matteo Fossi (piano), Quartetto Savinio |
Een mooi samengesteld programma rond de romantische klarinet en de al even romantische componist Carl Maria von Weber (1786-1826), die wordt beschouwd als de grondlegger van de Duitse romantische opera. Zijn Der Freitschütz, voor het eerst opgevoerd in Berlijn op 18 juni 1821, maakte op slag een einde aan de tot dan toe heersende Italiaanse operadominantie in Noord-Duitsland. Der Freischütz kreeg al snel een niet mis te verstaan etiket opgedrukt: 'die erste deutsche Nationaloper'.
Geen wonder dus dat de 'romantische' Weber ook belangstelling kreeg voor de warme toon van de klarinet en voor dit instrument drie werken schreef die op dit album overtuigend zijn vastgelegd.
Dat Weber zich specifiek in dit insturment wilde verdiepen lag dus evenzeer voor de hand. Hij toog daarvoor naar München, om kennis te maken met zowel het spel van een ware klarinetvirtuoos, de aan de Hofkapelle verbonden Heinrich Joseph Baermann, als met de speltechnische mogelijkheden waartoe het instrument - en uiteraard de bespeler! - in staat was. Het belangrijkste vruchtbare resultaat van die verkenningen waren eerst in 1811 de beide Klarinetconcerten, nr. 1 in f, op. 73 en nr. 2 in Es, op. 74, en later, in 1815, het virtuoos aangelegde Grand Duo Concertant in de ferme toonsoort Es-groot. Het pakte uit als een schitterende symbiose tussen stralende virtuositeit en warme lyriek, niet alleen wat het aandeel van de klarinet, maar ook wat de pianopartij betreft (die is bepaald niet mals: Weber stond niet voor niets geboekstaafd als een voortreffelijke pianist!) In datzelfde jaar 1815 kwam er echter nog een substantieel werk uit zijn pen met als protagonist opnieuw de klarinet: het gloedvolle Klarinetkwintet.
De Silvana-variaties ontstonden vier jaar eerder, in 1811, op de dag dat hij samen met Baermann op tournee was. Dat het stuk in slechts een dag werd geschreven zou je aan de hand van de inventief ontworpen zeven variaties bepaald niet zeggen. Het eraan voorafgaande thema stamt uit Weber gelijknamige opera die op 16 september 1810 aan het Nationaltheater in Frankfurt in première was gegaan.
Wat de uitvoering van deze drie werken betreft kan ik heel kort zijn: beter zult u het niet treffen. Misschien wel ánders, maar dat is weer een geheel andere kwestie. Over de helder en informatief geschreven toelichting van de hand van de musicologe Donatella Meneghini ben ik zeer te spreken. Dat mag ook weleens worden gezegd.