CD-recensie
© Aart van der Wal, december 2012
 |
The Uncertainty Principle
Danilevski: Lauda In memoriam Rachel Beckwith - Revelation (Offenbarung) In memoriam Alfred Schnittke - Ode an die Traurigkeit - Antiphones for recorder quartet
Ensemble Syntagma: Zsuzsanna Tóth (sopraan),
Akira Tachikawa (countertenor), Atsushi Moriya (blokfluiten),
Nima Ben David (viola da gamba), Christophe Deslignes (organetto),
Alexandre Danilevski (luit en directie)
Flanders Recorder Quartet, bestaande uit Tom Beets, Bart Spanhove, Paul Van Loey, Joris Van Goethem
Carpe Diem CD-16291 • 58' •
Opname: AMUZ, Antwerpen (datum onbekend)
www.carpediemrecords.com
www.ensemblesyntagma.org
Dit is de vierde cd van het Syntagma-ensemble dat ik hier bespreek en net zo lovend als de vorige drie, want ook nu weer is sprake van een kristalheldere textuur, perfecte stemvoering, een schitterende klank, zowel in de soli als in de tutti, en een akoestische afbeelding om de vingers bij af te likken. Het is duidelijk: Alexandre Danilevski cum suis presenteren met grote liefde gemaakte producties die de vluchtigheid (waan?) van de dag verre overstijgen.
Danilevski, artistiek leider van het Ensemble Syntagma, van Russische afkomst (Sint-Petersburg, 1957) maar in Frankrijk zijn muzikale vleugels uitgeslagen, presenteert zich met deze nieuwe cd nu als componist van gemakkelijk in het gehoor liggende stukken die toch een zekere diepgang niet kunnen worden ontzegd. Het is een diepgang die alles te maken heeft met 'geheimzinnige' verbindingen tussen de stemming van Pythagoras, het getal Pi en de Gulden Snede. Weliswaar muziek op basis van mathematische fundamenten, maar zonder enige herleidbare verwantschap met het seriële componeren. Gelukkig maar! hoor ik u zeggen. Danilevski is niet alleen componist en uitvoerend musicus maar tevens een denker die zich verzet tegen de hedendaagse maatschappij waarin kennis - volgens Danilevski - louter en alleen wordt bepaald door vraag en aanbod en waarin onderlinge verhoudingen slechts nog bepaald lijken te worden door nullen en enen, Digitale handelswaar staat nu centraal in de verklaring van onze wereld, en niet meer religie en filosofie. Danilevski's minachtende blik richt zich evenwel niet alleen naar binnen, maar duidelijk ook naar buiten, zij het dat hij zich vooral muzikaal daartegen teweer stelt; en dan ook nog op een bijzondere manier, door de beginselen van de kwantumlogica te volgen, maar ook door een bekende uitspraak van Pablo Picasso in zijn muzikale overwegingen te verdisconteren: "Je moet een idee voor ogen hebben van wat je van plan bent te gaan doen, maar het moet dan wel een vaag idee zijn!"
Danilevski stapt uit de hokjesgeest, hij kiest voor veelzijdigheid, hij ziet de kleuren van de regenboog zowel als geheel als alle kleuren daarvan afzonderlijk en even uniek en bijzonder. Hij kijkt naar het detail maar verliest daarbij het geheel niet uit het oog. Dat levert in dit geval interessante muziek op; en eens te meer omdat Danilevski twee 'werelden' naast elkaar zet en laat schuren: eigentijdse en 'oude' klanken trekken gemeenschappelijk met elkaar op. In zijn 'Ode an die Traurigkeit' duiken we in het duizendjarige rijk van de muziekgeschiedenis op basis van een tekst uit Tolkiens 'Lord of the Rings'. Deze muziek wil ons duidelijk door de muziekfilosofie laten beroeren, met schoonheid niet als doel, maar als middel. Het eerste is en blijft voor eenieder heel persoonlijk, maar het tweede kan niet worden gemist: die schoonheid is er, puur, onopgesmukt, balsemend.