CD-recensie
© Aart van der Wal, april 2023
Valentin Silvestrov- Silent Songs (sel.) Song can heal the ailing spirit - There were storms and tempests - La Belle Dame sans Merci - O melancholy time! Delight for eyes! - Farewell, O world, farewell, O earth - I will tell you with complete directness - Here's a health to thee, Mary - Winter Journey - The Isle - Autumn Song - Swamps and marshes - Winter Evening Konstantin Krimmel (bariton), Hélène Grimaud (piano) |
Hélène Grimaud heeft ‘iets' met de muziek van de Oekraïense componist Valentin Silvestrov (1937, Kiev), zoals bijvoorbeeld bleek uit haar in 2020 verschenen album The Messenger (klik hier voor de recensie). Daarnaast is de publieke belangstelling voor het werk van Silvestrov in een stroomversnelling geraakt door de oorlog in Oekraïne. Silvestrov verliet, samen met zijn dochter en kleindochter, op 6 maart van het vorig jaar zijn geboortestad (hij was er 84 jaar eerder geboren), met in zijn bagage een koffer vol manuscripten. Na een reis vol tegenslagen arriveerden ze in Berlijn, waar ze zich voor onbepaalde tijd hebben gevestigd.
Silent Songs (of Stille Lieder) is een cyclus die bestaat uit vier delen met in totaal 24 liederen op teksten van een groot aantal dichters: Baratinski, Keats, Poesjkin, Tsjevtsjenko, Mandelstam, Lermontov, Tjoetsjev, Shelley, Jesenin en Zjoekovski. Dit album biedt daaruit slechts een selectie, al doet de titel anders vermoeden. Compleet uitgevoerd neemt de cyclus zo'n 110 minuten in beslag. Des te verbazingwekkender dat dit album niet het voltallige opus omvat: het had immers gemakkelijk op de cd gekund. U moet dus genoegen nemen met precies de helft: 12 liederen.
Dit is geen repertoire waar ik echt warm voor kan lopen: de liederen verlopen doorgaans traag en het slepende, meanderende karakter ervan staat een boeiende melodische en harmonische ontwikkeling behoorlijk in de weg. Wat resteert is een nogal nogal zouteloze tijdloosheid ('veel van hetzelfde' mag ook). Meditatieve muziek waaruit het contrast blijkbaar doelbewust is uitgebannen en de indruk maakt van het reeds gehoorde. Met de Russische inval heeft deze cyclus overigens niets te maken, want het werk ontstond reeds medio jaren zeventig, toen het land nog geheel en al onder invloed stond van het Sovjet-regiem.
De uitvoering door het duo Krimmel-Grimaud is uitstekend: vloeiend, gearticuleerd, helder en met, waar nodig (een zeldzaamheid) wat ‘punch'. De bariton heeft zijn uiterste best gedaan om de verbeelding alle kansen te geven, terwijl op zijn dictie niets aan te merken valt. Grimaud heeft zich al jaren als niet alleen excellente begeleidster bewezen. Maar helaas, voor mij is de muziek zelf het echte struikelblok. Zo bezien heb ik een complete opname van dit werk bepaald niet gemist. Het is verder aan u om die mening wel of niet te delen.