CD-recensie

© Aart van der Wal, maart 2010

Het is al vaak verteld: de geesteszieke Robert Schumann eindigde zijn leven in 1856 in een psychiatrische kliniek. Hij was pas eenenveertig jaar toen hij last kreeg van ernstige hallucinaties die hem uiteindelijk in de inktzwarte duisternis van zijn falende geest zouden storten. De meeste geleerden zijn het er wel over eens dat Schumanns ziekte werd veroorzaakt door een uitstapje in zijn jonge jaren dat hem met syfilis opzadelde.

In de kritische jaren 1851-53 componeerde Schumann de drie vioolsonates, het Vioolconcert en de Fantasie voor viool en orkest. Over de kwaliteit van deze muziek is ook al veel gezegd en geschreven, uiteraard vooral ingegeven door de geestesziekte die zich van hem meester had gemaakt. Joseph Joachim, de violist die zowel bevriend was met Brahms als met Schumann, wilde het manuscript van het Vioolconcert zelfs niet aan de buitenwereld prijsgeven. In Andreas Mosers biografie over Joachim is een brief opgenomen, waarin Joachim melding maakt van het Vioolconcert en daarin aanwijzingen meent te hebben gevonden dat het werk een laatste, uitputtende uiting is van spirituele kracht, maar wel met de kanttekening dat sommige passages getuigen van de diepe gevoelens van een creatieve kunstenaar. Mogelijk waren Clara en Johannes Brahms het met Joachims zienswijze eens, want het Vioolconcert werd in eerste instantie niet opgenomen in de volledige editie van Schumanns composities.Het duo Linus Roth en José Gallardo kozen voor een duidelijk diepkleurige, romantische aanpak, met brede streken en een stevig verankerde pianopartij, maar wat ik daarin miste was Schumanns innerlijke verscheurdheid, het grillige in deze muziek dat het duo Widmann-Várjan (klik hier voor de recensie) wel aan de oppervlakte wist te krijgen. Dat is nu precies het verschil: Widmann loopt blootsvoets op glasscherven, Roth is geschoeid. Heel mooi, heel goed verzorgd, heel gloedvol, maar het blijft bij een romantisch pleidooi.

De liedbewerkingen zijn zeker geslaagd, al verkies ik het origineel. Dat geldt trouwens niet alleen voor de bewerkingen door Roth en Gallardo, maar ook voor Joachims violistische visie op Abendlied en bijvoorbeeld de vele instrumentale versies van een aantal Schubert-liederen. Het lied is gewoon een heel ander idioom, dus waarom zou het het dan naar het puur instrumentale moeten worden 'getrokken'? Vroeger, toen liederen veel minder populair waren, was dat misschien anders. Maar nu?

Linus Roth bespeelt een Stradivarius uit 1703, de Dancia en over de opname niets dan goeds. Jammer dat in het cd-boekje de achtergronden en vele bijzonderheden van deze magnifieke, maar zeker niet allerwegen bekende muziek het moesten afleggen tegen een nogal mager uitgevallen interview met de beide hoofdrolspelers.

index